Venecijanska Mostra: Holivudski glamur na dokovima kanala Grande

Festival filma u Veneciji ili Mostra jedan je od najprestižnijih filmskih festivala na svetu koji se tradicionalno održava na venecijanskom Lidu. Festival je kao deo Bijenala u Veneciji ustanovio grof Đuzepe Volpi 1932. godine. Do 1942, glavna festivalska nagrada Zlatni lav nosila je ime Musolini kup, po tadašnjem italijanskom premijeru Benitu Musoliniju.

Čuvena Mostra je prvi put održana na današnji dan, 6. avgusta 1932. godine, nakon čega jedan od najlepših italijanskih i svetskih gradova skoro punih devet decenija organizuje jednu od najvažnijih i najglamuroznijih filmskih smotri na svetskoj mapi sedme umetnosti. Zajedno sa Kanom i Berlinom čini čuvenu „veliku trojku”.

„Filmski festival u Veneciji nalik je polaganju završnog ispita”, rekao je jednom prilikom Federiko Felini, nakon što je njegovo ostvarenje prošlo selekciju stručnog žirija.

Kada kažemo Venecija, prvo što nam padne na pamet jesu gondole – uobičajena asocijacija kako za ovaj prelepi italijanski grad, tako i za romantiku, putovanja udvoje ali i po neku školsku ekskurziju koju nosimo u svojim sećanjima kao najlepši suvenir na dane mladosti. Venecija jeste sve to, ali i mnogo više od toga. Venecija je sinonim za umetnost, tradiciju koja već vekovima blista istim sjajem i prenosi se s kolena na koleno. Venecija je stara i veoma elegantna dama na čijem tlu se rodio, i dan-danas živi, jedan od najstarijih evropskih festivala – La Biennale di Venezia.

Bilo je to davne 1893. godine kada je tadašnji gradonačelnik Venecije, Rikardo Selvatiko ukazom proglasio osnivanje umetničke izložbe pod nazivom Bijenale (Esposizione Biennale Artistica), koja je trebalo da se održi naredne godine u svrhu proslave srebrne svadbe kralja Umberta I i kraljice Margarite od Savoje. Gradonačelnik Selvatiko imao je na umu da susrete umetnika, koji su se do tada održavali u kafeu Florian, prenese na viši, međunarodni nivo. Ipak, kako nije išlo sve po planu ondašnje administracije, prva internacionalna egzibicija ugledaće svetlost dana tek 30. aprila 1895. godine, a manifestaciji će pored visokog plemstva prisustvovati i članovi kraljevske porodice u čiju čast je i osnovan festival.

Kada je stvaranje festivala bilo u toku, razmišljalo se o tome da to bude manifestacija moderne umetnosti na kojoj bi bila izložena samo dela afirmisanih umetnika, ali je ubrzo došlo do promene pa je pružena šansa i nepozvanim i nepoznatim autorima. Bilo je dovoljno da ispoljite svoju umetničku dušu i pokažete svoje jedinstvene kreacije da biste postali deo ove bogate, međunarodne manifestacije koja je, kako je prolazilo vreme, menjala svoje ruho.

Nije prošlo mnogo od osnivanja, tek nekoliko decenija, i već 1930. godine osnivaju se festivali filma, pozorišta i moderne muzike, dok će dve godine kasnije svoje izdanje doživeti prvi filmski festival u istoriji kinematografije –  “Esposizione d’Arte Cinematografica”.  Kraj dvadesetog veka ostaće upamćen po uvođenju novih kategorija: Festivala arhitekture 1980. godine, i Festivala plesa koji će zaživeti 1999. godine.

Osim novih kategorija, kako je vreme prolazilo, došlo se do zaključka da bi trebalo polako uvesti i nagrade i priznanja najkreativnijim i najuticajnim umetnicima i ličnostima. Iako je prvobitni cilj osnivanja manifestacije bio da upozna publiku sa umetnicima i njihovim delima, festival je vrlo brzo dobio takmičarski duh, a i prestižne nagrade Zlatnog i Srebrnog Lava koje su dobijali samo najbolji.

Interesantno je da je na prvom filmskom festivalu glavna nagrada bila slika Nikolaja Ekka “Putovanje do života”. Ovo je film o beskućnicima snimljenim u Sovjetskom Savezu.

Od prvih dana života, Filmski festival u Veneciji postao je sinonim za uspeh, kako filmskih ostvarenja koja su prikazivana, tako i glumaca koji će ući u istoriju kinematografije kao pravi heroji i zvezde koje će se poštovati i voleti bez obzira na godine koje prolaze. Na prvom Filmskom festivalu prikazani su premijerno filmovi koji će obeležiti zlatnu epohu kinematografije kao što su “Dogodilo se jedne noći“, “Grand Hotel“ i “Frankenštajn“.

Filmski festival u Veneciji ugostio je najveće zvezde filmskog neba onog doba – Gretu Garbo, Klerka Gejbla, Loretu Jang, Džona Barimora, zatim Sofiju Loren, Elizabet Tejlor i mnoge druge, ali i najveće filmske ikone današnjice – Džeka Nikolsona, Nikol Kidman, Moniku Beluči, Džordža Klunija, gotovo sve najveće holivudske zvezde. Ono čemu treba svakako odati priznanje jeste što smo se, zahvaljujući Venecijskom festivalu, upoznali i sa kinematografijama dalekih zemalja poput Indije, Japana i Kine.

Najveći uspeh festival će imati po završetku Drugog svetskog rata, dok će tokom dvanaest godina u periodu od 1968. do 1980. godine, zbog političkih i istorijskih prilika ondašnje Italije, manifestacija biti u stagnaciji. Tih godina nije bilo ni takmičenja a ni nagrada. Srećom, 1980. godine stupaju na scenu spasioci festivala, Karlo Licani, novi direktor, i veliki filmski kritičar Enco Ungari koji će vratiti ovoj prestižnoj manifestaciji sjaj koji je imala ali i postaviti nove standarde u organizaciji filmskih festivala u svetu. Sa njima stižu i nove kategorije koje će osvežiti festival – spektakularni film, retrospektiva i rimejkovi.

U proteklih četrdeset godina, Festival u Veneciji ostavio je neizbrisiv trag u analima kinematografije, a pamtiće ga stare ali i nove generacije po legendarnim filmskim ostvarenjima poput Spilbergovog “E.T.”, Skorsezevog filma “Poslednje iskušenje“, Almodovarovih “Žena na ivici nervnog sloma“ i mnogih drugih. U svetu danas postoji mnogo sličnih manifestacija ali za retke od njih se može reći da su tako jedinstveni i uticajni kao što je to Venecijski Filmski festival.

Pročitajte još

Legenda započeta skandalom: Lice i naličje kanske Kroazete (FOTO)

Tokom svog dugog postojanja, festival u Veneciji zabeležio je trenutke za pamćenje. Glumac Marlon Brando pokazao je svoj raskošan talenat u filmu „Na dokovima Njujorka“, iz davne 1954, a ostvarenje reditelja Stenlija Kjubrika „Širom zatvorenih očiju“ upravo na ovom mestu doživelo je premijeru 1999. godine, i to nakon njegove smrti.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi