"Manjina" koja zadaje glavobolje celom Bliskom istoku, a zbog koje su sirijske vlasti trenutno u ozbiljnom problemu
Većina sirijskih Kurda su izvorno turski Kurdi koji su prešli granicu tokom različitih događaja u 20. veku
Tokom jučerašnjeg dana, kurdske oružane frakcije, koje se uz pomoć SAD bore u Siriji, ubile su najmanje osam ljudi i ranile veliki broj meštana koji su protestovali protiv kurdske vlasti u gradu Manibdžu. Protesti su postali nasilni kada su demonstranti prolazili pored kontrolnog punkta negodujući zbog načina na koji Kurdi, koji su u tom gradu manjinsko stanovništvo, vladaju nad arapskom većinom.
Ovo je najkrvaviji protest otkako su pripadnici kurdske frakcije Sirijske demokratske snage osvojile pre pet godina ovaj grad većinski naseljen Arapima. Kurdi su u gradu uveli policijski čas i postavili veliki broj kontrolnih punktova, zbog čega su meštani pozvali na generalni štajk.
Sirijski Kurdi
Kurdsko stanovništvo Sirije najveća je etnička manjina te zemlje – procenjeno je da čini 10 odsto sirijskog stanovništa. Većina sirijskih Kurda su izvorno turski Kurdi koji su prešli granicu tokom različitih događaja u 20. veku.
Organizacije za ljudska prava optužile su sirijsku vladu za diskriminaciju i uznemiravanje sirijskih Kurda. Mnogi Kurdi traže autonomiju za ono što oni smatraju zapadnim Kurdistanom, slično regionalnoj vladi Kurdistana u Iraku. Tokom sirijskog građanskog rata, Kurdi su osnovali Autonomnu upravu severne i istočne Sirije.
Profimedia
Sirijski Kurdi uglavnom žive u tri kurdska okruga u severnoj Siriji u blizini Turske. Mnogi Kurdi žive i u velikim gradovima i gradskim oblastima zemlje.
Iako neke kurdske zajednice imaju dugu istoriju u Siriji, većina sirijskih Kurda potiče iz Turske i tu se doselila tokom 20. veka. Tursku su napustili dvadesetih godina prošlog veka, kako bi izbegli oštru represiju koje su tamošnje vlasti vršile nad njima. Ovim Kurdima se kasnije u Siriji pridružila nova, velika grupa, koja je pobegla iz Turske kada je počela asimilacija kurdskog stanovništva u toj zemlji.
Pre toga, u antičko doba, zemlje nastanjene Kurdima bile su u sastavu Persije, u okviru koje će se nalaziti tokom većeg dela istorije, sa izuzetkom kraćih vremenskih perioda kada su bile pod upravom različitih osvajača – Makedonaca, Jermena, Arapa, Seldžuka, Mongola, Osmanlija itd. U 2. i 1. veku p. n. e. postojale su nezavisne kurdske kraljevine Korduena (Corduene) i Sofena (Sophene). Muslimanska vladarska dinastija Ajubida, koja je vladala na Bliskom istoku od 12. do 14. veka, bila je kurdskog porekla.
Kasnije je usledila dalja podela u 20. veku pod uticajem evropskih kolonijalističkih sila – Velike Britanije, Francuske i Rusije, pa je danas ta, njihova, teritorija podeljena između Turske, Iraka, Sirije i Jermenije.
Šta Kurdi traže od Sirije?
Kurdi iz Sirije tvrde da su odavno potisnuti i da su im uskraćena osnovna prava. Njih 300.000 odbijeno je za dobijanje državljanstva šezdesetih godina prošlog veka, a kurdska zemlja je konfiskovana još tada.
Kada je počeo građanski rat u Siriji, glavne kurdske stranke javno su izbegavale da zauzmu stranu. Sredinom 2012. vladine snage povukle su se sa područja u kojima žive Kurdi kako bi se borile protiv pobunjenika, i tada su kurdske grupe preuzele kontrolu nad tim oblastima.
U januaru 2014, kurdske stranke – uključujući dominantnu Stranku demokratske unije (PID) – proglasile su stvaranje „autonomnih administracija“ u tri „kantona“ Afrin, Kobane i Džazira.
Profimedia
U martu 2016. godine najavili su uspostavljanje „saveznog sistema“, koji je obuhvatio uglavnom arapska i turska područja zauzeta od Islamske države.
Deklaraciju su odbile sirijska vlada, sirijska opozicija, Turska i SAD.
PID je tada saopštio da ne traži nezavisnost, ali da insistira na tome da svako političko rešenje za okončanje sukoba u Siriji mora uključivati pravne garancije za kurdska prava i priznavanje kurdske autonomije.
Predsednik Asad obećao je da će povratiti „svaki centimetar“ sirijske teritorije, bilo pregovorima ili vojnom silom. Njegova vlada takođe je odbila kurdske zahteve za autonomiju, rekavši da niko u Siriji ne prihvata razgovore o nezavisnim entitetima ili federalizmu.
Ništa od obećane države
Kurda ima 35-40 miliona, što ih čini najvećim narodom koji nema svoju državu. Većina ih živi na Bliskom istoku, ali postoji i značajna kurdska dijaspora u Azerbejdžanu, Jermeniji, Gruziji, Rusiji i, u novije vreme, Evropi i SAD.
Pročitajte još:
Na prostoru Kurdistana živi oko 28 miliona pripadnika ovog naroda.
Kurdi su često bili izloženi svim oblicima diskriminacije, pa čak i genocidu, a njihov se otpor projektovao kroz različite ideologije nacionalizma – paniranizma i iredentizma, a u novije vreme i regionalizma.
Tokom Otomanskog carstva živeli su bez granice, do Prvog svetskog rata. Pobednici u ratu počeli su da rascepkavaju Otomansko carstvo, a Kurdima je obećana posebna država.
Kada su crtane granice moderne Turske i njenih suseda, više nije bilo govora o nezavisnom Kurdistanu. Od tada su manjina u svakoj državi u kojoj žive.
Kurdi su doživeli strašnu sudbinu u vreme bivšeg iračkog predsednika Sadama Huseina, koji je 16. marta 1988. godine izveo napad otrovnim gasom na Halabdžu, poznat i kao “krvavi petak”, tokom poslednjih dana Iransko-iračkog rata.
“Nemaju prijatelja osim planina”
Stara kurdska poslovica “Nema prijatelja osim planina” nekoliko puta se pokazala kao tačna, bar kada se radi o njihovim američkim saveznicima.
Primera radi, prošle godine, američke trupe odlučile su da se povuku sa severa Sirije i ostave svog najbližeg saveznika u borbi protiv Islamske države na milost i nemilost Erdoganovoj vojnoj mašineriji. Turska je tada pokrenula vojnu operaciju na severoistoku Sirije s ciljem ofanzivnog uklanjanja “terorističkog koridora” duž južne granice Turske.
Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari