I Kopti danas slave Božić: Imaju poseban kalendar, a ovo su njihovi običaji
Šta su kurban, fata i eidija?
Koptski hrišćani, odnosno Kopti, najveća su etnoreligijska manjina u Egiptu, koja čini oko 10 odsto populacije.
Iako se mnogi od njih identifikuju kao Arapi, Kopti istorijski ne smatraju da su arapskog porekla, ali priznaju da su preostali potomci civilizacije starih Egipćana, sa faraonskim korenima.
Reč "Kopt" potiče od starogrčkog izraza za starosedeoca Egipta. Naziv Kopt je istovremeno i etnička i verska oznaka. Imaju svoj koptski jezik, ali se njegova upotreba zadržala još samo u bogosluženju Koptske orijentalno-pravoslavne crkve.
Kopti su narod hrišćanske vere koji naseljava dolinu reke Nil. Potomci su hamitskih Egipćana, koji ni posle arapskog ni posle turskog osvajanja nisu prihvatili islam, već su ostali hrišćani.
Pročitajte još:
Koptski običaji tokom Božića
Kao što se i na našim prostorima u pravoslavne običaje unelo i nešto pagansko, tako su učinili i Kopti. Jedan od najzapaženijih običaja je takozvani koptski kalendar, u kojem svaki mesec nosi naziv antičkog božanstva, a posebno ga koriste poljoprivrednici kako bi pratili sezone.
AP Photo/Amr Nabil
Mesec pre proslave Božića zove se koijak, što bi značilo "dobro od dobrog", a to je ime svetog bika Apisa starog Egipta. U Koptskoj crkvi je poznat i kao mesec Marije zbog Hristovog rođenja. Čitavog meseca se u ponoć služe molitve posvećene Gospodu i Bogorodici.
Tokom božićne službe u crkvi Kopti dobijaju i poseban hleb kurban, koji se pravi u velikim količinama za vreme praznika. On se u sredini dekoriše u obliku krsta, oko kojeg se postavlja 12 tačaka koje predstavljaju 12 apostola.
Posle službe porodice idu svojim kućama, gde završavaju period božićnjeg posta. Tada deca dobijaju darove i novu odeću. Kopti za Božić prave posebne slatke kolače koji se ukrašavaju raznim oblicima u vidu krsta. Ovo je tradicija koju dele sa ostalim stanovnicima Egipta, koji te kolače nazivaju kahki.
Glavno jelo tokom Božića nazivaju fata i obično se sastoji od mesa i pirinča. Takođe toga dana posećuju prijatelje i komšije. Na kraju deca dobijaju takozvani božićni dar, koji se sastoji od nešto novca da bi kupili slatkiše, igračke i sladoled.
To se naziva eidija (reč preuzeta od arapskog izraza eid, što znači gozba). Takođe, za Božić Kopti peku posebne kolačiće kahk, kao i druga peciva.
Veruje se da kahk, mali okrugli biskvit prekriven šećerom, datira još iz vremena starog Egipta.
Otkad je islam stigao u Egipat, u običajima Kopta, uključujući i proslavu Božića, ništa se nije promenilo.
U nekim delovima zemlje Božić je postao jedan od glavnih festivala koji proslavljaju i hrišćani i muslimani.
Tokom Božića koptske crkve se ukrašavaju posebnim svećama i lampam,a koje se inače daruju rođacima i prijateljima, ali i siromašnima.
Veruje se da lampe predstavljaju sećanje na pravednog Josifa, koji je zapalio lampe da bi zaštitio Bogorodicu od hladnoće tokom noći rođenja Isusa Hrista.
Božićno drvo
Interesantno je da običaj postavljanja božićnjeg drvceta potiče od Kopta i perioda koji je prethodio hrišćanstvu. Palmino drvo je poznato po tome da svakog meseca daje nove izdanke, i ukrasna palma sa 12 izdanaka je ranije korišćena u Egiptu tokom kratkodnevice, da bi se označio kraj godine.
Profimedia
Stari Egipćani su imali običaj da slave ispred hrama boga Ozirisa tako što bi postavili najzelenije drvo nasred trga. Tu se nalazio veliki broj ljudi i dece koja su čekala na poklone, a narod je ispod drveta ostavljao ispisane svoje želje kako bi im se ispunile u budućnosti.
Koptska pravoslavna crkva
Koptska pravoslavna crkva je drevna crkva egipatskih hrišćana, sa sedištem u Aleksandriji. I dan-danas predstavlja najveću crkvu Egipta, koja okuplja oko 90 odsto egipatskih hrišćana.
Pripada porodici drevnoistočnih crkava, koje su postale zasebno crkveno telo nakon Halkedonskog sabora 451. godine. U Egiptu ima oko 11 miliona vernika, dok ih je u dijaspori dodatnih četiri i po miliona.
Profimedia
Egipatski hrišćani predstavnici su jedne od najstarijih grana hrišćanstva - sačuvali su hrišćansko predanje duboko u svojoj istoriji i kulturi. Hrišćanska zajednica je bila veoma brojna u Egiptu još sredinom 1. veka. Veruje se da je apostol Marko bio prvi prosvetitelj i arhiepiskop Koptske crkve.
Koptska godina počinje u septembru
Koptska godina je produžetak stare egipatske građanske godine, a podeljena na tri godišnja doba, od po četiri meseca. Te tri sezone se obeležavaju posebnim molitvama u koptskoj liturgiji. Kalendar ima 13 meseci - 12 od po 30 dana i jedan interkalarni, kratki, mesec od pet ili šest dana, zavisno od toga da li je godina prestupna, na kraju godine.
Godina počinje 29. avgusta po julijanskom kalendaru (tj. 11. septembra po gregorijanskom).
Uskrs se računa po starokalendarskom načinu, isto kao i kod ostalih pravoslavnih crkava. Na Nikejskom saboru je upravo aleksandrijskom patrijarhu pripala dužnost da određuje datum Uskrsa i objavljuje ga ostalim crkvama, zato što je Aleksandrija u antičko doba bila središte nauke. Međutim, koptski verski poglavar Tavadros je zajedno sa papom Franjom jednom prilikom predložio da njihove dve crkve slave Vaskrs istog dana.
Koptske godine se broje od 284. nove ere, kada je Dioklecijan postao rimski car.
Njegova vladavina je obeležena mučenjima i masovnim pogubljenjima hrišćana, naročito u Egiptu. Zato je koptska godina označena skraćenicom A. M. (Anno Martyrum - "u godini mučenika").
BONUS VIDEO
Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari