Šta spaja Novi Sad i Temišvar: Odgovor je u „Paralelama“ (FOTO)

Polazeći od uverenja da su muzeji svojevrsne tvrđave mira i mostovi koji nas spajaju i ujedinjuju, Galerija Matice srpske i Nacionalni umetnički muzej u Temišvaru realizovaće jednu sasvim neobičnu izložbu, spajajući svoje bogate kolekcije i praveći paralele među umetnicima, temama, idejama i umetničkim vizijama nekadašnjeg zajedničkog kulturnog prostora.

Zbog čega u obe kolekcije postoji čuveni autoportret u kafani Stevana Aleksića; koja je sličnost između Save Tekelije i Žigmonda Ormoša i šta to spaja Novi Sad i Temišvar otkriće nam izložba „Paralele. Novi Sad/Temišvar“ koja će biti predstavljena od 8. jula do 4. septembra u Galeriji Matice srpske u okviru programskog luka Tvrđava mira Evropske prestonice kulture.

Tan Mor, Sava Tekelija, 1861. Promo/Galerija Matice sprske

Izložba će biti svečano otvorena u petak, 8. jula, u 20 sati u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu. Na otvaranju će govoriti dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske, Filip Petku, direktor Nacionalnog umetničkog muzeja u Temišvaru, Nemanja Milenković, direktor Fondacije „Novi Sad - Evropska prestonica kulture“, Dan Diakonu, savetnik predsednika Opštine Timiš zadužen za Evropsku prestonicu kulture 2023, dok će izložbu svečano otvoriti Miloš Vučević, gradonačelnik Novog Sada i Dominik Fric, gradonačelnik Temišvara.

Jozef Maksimilijan Kolb, Novi Sad i Petrovaradin, 19. vek Promo/Galerija Matice srpske

Novi Sad i Temišvar su 2016. godine osvojili prestižne titule Evropske prestonice kulture, koje dodeljuje Evropska komisija za kulturu. Otuda su se Nacionalni umetnički muzej i Galerija Matice srpske prepoznali kao čuvari nacionalnog umetničkog blaga i muzeji koji delom imaju zajedničku istoriju i slične vizije o ulozi muzeja u savremenom društvu.

Zbirke Nacionalnog umetničkog muzeja i Galerije Matice srpske imale su neobično uporedive istorije koje se lako mogu videti u ličnostima njihovih osnivača, u umetnicima, odnosno umetničkim delima koja su oni sakupljali. Obe zbirke osnovane su polovinom 19. veka iz inicijalnih zaveštanja dve izuzetne individue, dva velika dobrotvora i svetionika doba prosvetiteljstva - Save Tekelije (1761‒1842) i Žigmonda Ormoša (1813‒1894), a potekle su iz uglednih naučnih društava.

Ljubomir Aleksandrović, Beračica, 1878. Promo/Galerija Matice srpske

Na tim osnovama stvorena je jedna jedinstvena izložba - kolekcija imaginarnog muzeja Evropske prestonice kulture. Ta kolekcija potvrđuje snažne istorijske veze dva grada, sličnosti društvenih prilika i umetničkog prostora u kojem su se razvijali tokom 18., 19. i 20. veka.

Izložbu čini šezdeset umetničkih dela među kojima su ikone, portreti, pejzaži, mrtve prirode i apstraktne kompozicije umetnika poput Stefana Teneckog, Teodora Ilića Češljara, Pavela Petrovića, Konstantina Danila, Stevana Aleksića, Uroša Predića, Zore Petrović i Vase Pomorišca.

Nepoznati slikar, Mitropolit Mojsej Putnik, 1779. Riznica Srpske pravoslavne eparhije temišvarske

Širina motivskog repretoara odražava široku idejnu osnovu obuhvaćenu naslovom izložbe. U realizaciju postavke uključena je i Riznica Srpske pravoslavne eparhije temišvarske kao crkveno-umetnička zbirka koja baštini značajna likovna dela i predstavlja sponu srpske i rumunske kulture.

U kolekcijama Nacionalnog umetničkog muzeja, Riznice Srpske pravoslavne eparhije temišvarske i Galerije Matice srpske nalaze se dela koja najdirektnije svedoče o tome da su ova dva grada u prošlosti pripadala jedinstvenom kulturnom kontekstu pod okriljem Habzburške monarhije i Karlovačke mitropolije.

Stevan Aleksić, Autoportret u kafani, 1919. Nacionalni umetnički muzej Temišvar

Povodi nastanka ovih dela kao i njihove međusobne veze se razlikuju, što ide u prilog mogućnosti prepoznavanja istovremenog postojanja različitih paralela među njima. Izložbu idejno zaokružuju dela nastala nakon 1918. godine od kada se, usled društveno-političkih okolnosti, Novi Sad i Temišvar više ne nalaze unutar jedne države.

Posle gotovo vek i po postojanja, ovi ugledni muzeji su prerasli u ambleme svojih gradova. Zbog toga obe ove ustanove imaju ključnu ulogu u promociji titule Evropskih prestonica kulture koja je njihovim gradovima istovremeno dodeljena.

Ljubomir Aleksandrović, Mlada crnka, Nacionalni umetnički muzej Temišvar

Autorski tim izložbe čine kustoskinje Galerije Matice srpske i Nacionalnog umetničkog muzeja u Temišvaru, dr Aleksandra Čelovski i Mihaela Irimesku. Izložbu prati katalog na srpskom, rumunskom i engleskom jeziku sa tekstovima prof. dr Jelene Todorović, Viktora Aleksandru Babuščaka i dr Aleksandre Čelovski.

Realizaciju izložbe omogućili su Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i Fondacija „Novi Sad - Evropska prestonica kulture”.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi