Buljkes - jedan od najintrigantnijih istorijskih kurioziteta Balkana: Od izbegličkog utočišta do "grčkog ostrva" u Vojvodini! (FOTO)
Ova opština nazivana je "sedmom republikom Jugoslavije"
U periodu neposredno nakon Drugog svetskog rata, u srcu Vojvodine, blizu Bačkog Petrovca, osnovana je jedinstvena i danas skoro zaboravljena grčka opština Buljkes.
Ova opština, koja je postojala od 1945. do 1949. godine, predstavlja jedan od najintrigantnijih istorijskih kurioziteta ne samo u Srbiji, već i u širem regionu.
U leto 1945. godine, dok je u Grčkoj besneo građanski rat, Jugoslavija je pružila utočište za 4.023 grčke izbeglice, većinom pripadnika Oslobodilačke vojske ELAS.
Buljkes, namerno izolovan i zatvoren, postao je privremeni dom za ove izbeglice, gde su se poštovale odredbe grčkog prava, što je bilo nešto potpuno nezabeleženo u jugoslovenskoj praksi.
Pročitajte još:
Opština je bila eksteritorijalna i u njoj su važili grčki zakonski propisi.
Narodnooslobodilačka vojska Grčke (grč. Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός = Narodna oslobodilačka armija), poznatija po svom akronimu ELAS (od grč. ΕΛΑΣ), bila je levičarska organizacija otpora protiv sila Osovine u Grčkoj tokom Drugog svetskog rata. Bila je oružano krilo EAM-a, Narodnog fronta oslobođenja. Posle oslobođenja Grčke, ELAS se borila protiv snaga Ujedinjenog Kraljevstva i grčke vlade.
Wikipedia
Prema proceni Vermahta, početkom 1944. godine partizanski pokret ELAS imao je oko 22.000 boraca.
Funkcionisala je kao zatvorena zajednica pod upravom organa blisko povezanog sa Centralnim komitetom Komunističke partije Grčke. Ova opština nazivana je "sedmom republikom Jugoslavije".
Wikipedia
Buljkes je čak imao svoju štampariju koja je štampala novine, časopise, školske udžbenike, pa čak i vlastitu valutu - "buljkeski dinar".
Wikipedia
Međutim, 1948. godina donela je turbulencije unutar ove zajednice. Rezolucija Informbiroa, koja je kritikovala KPJ, podelila je stanovnike Buljkesa. Konflikt između KPJ i Informbiroa doveo je do dubokih podela unutar grčke zajednice, a najpoznatija žrtva ovih nemira bio je Mihalis Pektasidis, koji je optužen za bliske veze sa jugoslovenskim vlastima i kasnije misteriozno nestao.
Raseljavanje
U leto 1949. godine, nakon intenzivnih internih sukoba i na osnovu memoranduma rukovodstva Buljkesa, Jugoslavija donosi odluku o raseljavanju stanovnika. Grčki građani lojalni Rezoluciji Informbiroa preseljeni su u Čehoslovačku, dok su ostali imali pravo slobodnog izbora.
Nakon masovnog iseljavanja, Buljkes je postao gotovo pust. Međutim, krajem 1949. i tokom 1950. godine, selo doživljava novi talas naseljavanja, ovog puta od strane stanovnika iz različitih delova Jugoslavije. Krajem 1949. godine, stanovnici su odlučili da promene ime sela u Maglić, čime je formalno okončana era Buljkesa kao grčke opštine.
Buljkes, ili Maglić kako ga danas znamo, predstavlja jedno od najfascinantnijih poglavlja jugoslovenske posleratne istorije, priču o zajednici koja je bila svojevrsni eksperiment u vreme geopolitičkih turbulencija. Danas, ova priča živi u sećanjima retkih preživelih i u istorijskim zapisima, kao podsetnik na vreme kada je mali deo Vojvodine bio fragment jedne daleke zemlje.
BONUS VIDEO
Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari