Prvi premijer moderne Srbije, diplomata i ratnik: Prota Mateja čuveni sveštenik i vojvoda u Prvom srpskom ustanku

Na današnji dan 1854. preminuo je Prota Mateja Nenadović, sin kneza Alekse Nenadovića pogubljenog u Seči knezova. Bio je vojvoda u Prvom srpskom ustanku, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta i diplomata.

Jedan je od organizatora Prvog srpskog ustanka u valjevskom kraju, vojvoda i državnik.

Putovao je u Rusiju i s njom uspostavio prve ustaničke veze, i više puta putovao u Austriju radi nabavke oružja i municije.

Komandovao je delom ustanika pri oslobođenju Valjeva i Šapca 1804. godine, Karanovca (danas Kraljevo) i Užica 1805. i delom konjice u bici na Mišaru 1806. godine.

U periodu od 1805. do 1807. godine bio je prvi predsjednik Praviteljstvujuščeg sovjeta, što bi se danas smatralo premijerskom funkciom.

O prvom zasjedanju Praviteljstvujuščeg sovjeta u manastiru Voljavča, prota Matija je rekao:

- Nađemo jednoga seljaka, te nam otesa i načini od lipovine astal i dvije klupe; namjestimo u jednu sobicu; prostremo jednu maramu na astal, metnemo sveto evanđelije i manastirski krst, i oko toga činimo zasjedanje.

Od 1807. do 1811. bio je član Sovjeta, potom tamnavski vojvoda, a sa Lukom Lazarevićem komandant ustaničkih snaga na Drini.

U turskoj ofanzivi protiv Srbije 1813. komandovao je sa Simom Markovićem ustanicima na frontu od Loznice do ušća Drine. Posle pada Srbije prešao je u Austriju i u periodu 1814—1815. nastojao da zainteresuje velike sile za borbu Srbije protiv Turske.

Posle izbijanja Drugog srpskog ustanka prešao je u Srbiju, postao valjevski knez i član Narodne kancelarije. Zbog neslaganja sa načinom vladavine kneza Miloša penzionisan je 1832. godine. Član novoosnovanog Državnog sovjeta postao je 1838, ali zbog neslaganja sa knezom Mihailom morao je 1840. napustiti Srbiju.

Posle dolaska Aleksandra Karađorđevića za kneza Srbije 1842. godine postao je državni savetnik. 1844. sa svojim ljudima ugušio je katansku bunu protiv kneževe vlasti. Penzionisan je 1852. godine a umro u Valjevu, 11. decembra 1854. godine.

 

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi