aktuelno

Od "malog Pariza" do botaničke oaze: Nasleđe gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)

20.09.2024

06:55

0

Autor: I. P.

Bilo da je bio na čelu Beograda, kao gubernator, ili gradonačelnik Šapca, Jevrem je bio istinski lider, težeći ka modernizaciji i progresu

Od "malog Pariza" do botaničke oaze: Nasleđe gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)
Copyright Wikipedia

U eri gde su dve dinastije, Karađorđevići i Obrenovići, bile kamen temeljac formiranja moderne Srbije, jedna ličnost se izdvaja kao pionir evropeizacije zemlje. Jevrem Obrenović, najmlađi brat kneza Miloša Obrenovića, delovao je kao most između tadašnje Srbije i evropskih tokova.

Sinonim za modernizaciju

Bilo da je bio na čelu Beograda, kao gubernator, ili gradonačelnik Šapca, Jevrem je bio istinski lider, težeći ka modernizaciji i progresu. Svojim vizionarskim pristupom uspeo je da Šabac transformiše u "mali Pariz", grad u kome su prvi put prošle evropske kočije i ugde je zaživela prva apoteka.

Od "malog Pariza" do botaničke oaze: Nasleđe gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)Wikipedia
 

 

Šabac: Grad "prvih"

Pod Jevremovom upravom, Šabac je postao grad "prvih". Od prvih prozorskih stakala u Srbiji, preko prvog savremenog nameštaja, pa sve do prvog klavira koji je zasvirao u ovom kraju, Jevrem je bio čovek koji je postavljao nove standarde. Ne samo da je pospešio ekonomski i kulturni razvoj Šapca, već je i omogućio obrazovanje mnogim mladim ljudima, finansirajući izgradnju škole iz svog džepa.

Deda prvog srpskog kralja "posle Kosova", i jedini zatočenik koji je zloglasnu kulu napustio živ

U vreme Drugog srpskog ustanka, Turci su ga zatočili u kulu Nebojša, ali je kasnije pušten na slobodu, što ga čini jedinim zatočenikom kule koji je iz nje izašao živ.

U martu 1816. godine, Miloš Obrenović ga je postavio za oborkneza Šabačke nahije. Tada mu je bilo samo 26 godina. U Šapcu se oženio Tomanijom, ćerkom Ante Bogićevića, s kojom je izrodio osmoro dece — sedam kćeri i jednog sina. Njegov sin Miloš bio je otac kralja Milana Obrenovića - prvog srpskog kralja "posle Kosova".

Od "malog Pariza" do botaničke oaze: Nasleđe gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)Ilustracija/Wikipedia
Kralj Milan

 

Arhitektonska "čuda" Gospodara Jevrema

Jevremov konak, sagrađen 1824. godine, postao je simbol evropskog šmeka u Srbiji. Ne samo što je građevina bila arhitektonsko čudo za tadašnje standarde, već je u njemu vladala atmosfera koja je prethodila evropskom načinu života.

Od "malog Pariza" do botaničke oaze: Nasleđe gospodara Jevrema Obrenovića (FOTO)Wikipedia
 

 

Jevremova biblioteka: Kolevka evropske kulture u Srbiji

Gospodar Jevrem bio je i veliki ljubitelj knjiga, te je njegova biblioteka bila jedna od najbogatijih u tadašnjoj Srbiji. Kroz svoje vreme na vlasti, promovisao je književnost velikana poput Lafontena, Kupera i Šilera, uvodeći Srbiju u bogatstvo evropske književnosti.

Pokretač kulturne delatnosti

U dvoru gospodara Jevrema Obrenovića, najpre u Šapcu a potom i u Beogradu, otpočelo je priređivanje prvih književnih i muzičkih večeri, umetničkih posela i balova za najveću varošku gospodu tadašnje Srbije. Veliku zaslugu u organizovanju ovakvih vrsta svečanosti imali su vaspitači Jevremove dece koji su došli iz Temišvara, ali presudnu ulogu imali su Jevrem i njegova supruga Tomanija, a kasnije i njihova kći Anka, koja je gostima svirala na prvom klaviru dopremljenom u Srbiju (1829). Po prelasku u Beograd 1831, u Jevremovom domu rodila se ideja o osnivanju Narodne biblioteke i Srpskog učenog društva (najpre Društva srbske slovesnosti, danas Srpske akademije nauka i umetnosti). U tom „predsoblju vlasti“ došlo se i na ideju o školovanju darovite srpske mladeži u evropskim univerzitetskim centrima, omladine koja će deceniju kasnije, odevena u evropska odela, u čuvenim redengotima i sa skoro obaveznim šiljatim bradicama, zauzeti najuticajnije položaje u državi.

 

Nasleđe koje živi

Jevrem Obrenović preminuo je na današnji dan 1856. godine, ostavivši za sobom nasleđe modernizacije i kultivacije Srbije. U znak zahvalnosti za njegova dostignuća, danas imamo ulice u Beogradu i Šapcu koje nose njegovo ime, kao i prelep botanički vrt "Jevremovac".

Bonus video

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi

Možda vas zanima

Najčitanije Vesti

Ostale vesti iz rubrike