Turci ga zadavili usred Beograda: Kako je jedan Grk doživeo "srpsku sudbinu" i završio život u poznatoj beogradskoj kuli

Grčki pisac i patriota Fereos Konstantinos Rigas, poznatiji kao Riga od Fere, doživeo je, na današnji dan, pre više od dva veka “srpsku sudbinu” – zadavljen je od strane Turaka u Kuli Nebojša.

Pod uticajem Francuske revolucije počeo je pripreme za oslobođenje Grčke od Turske i završio je kobno tog 24. juna 1798. godine, kada je sa njim zajedno ubijeno i pet njegovih saradnika.

Bio je vođa grčkog pokreta za nezavisnost od Osmanskog carstva, ali i prva žrtva ustanka protiv Osmanlija.

Rođen je i odrastao u bogatoj porodici, cincarskog porekla, u Velestinu u Tesaliji, blizu antičke Fere. Sa 19 godina, kada je ubio jednog od viđenijih Turčina, pobegao je na Olimp, gde se pridružio skupini vojnika pod vođstvom Spire Zere.

Kasnije se pridružio monasima na Atosu, gde ga je primio starešina manastira Vatopeda, Kosma. Odatle odlazi u Konstatinopolj, gde je bio sekretar fanariota Aleksandra Ipsilantija.

Na školovanje odlazi u Bukurešt, gde je naučio nekoliko jezika i postao službenik vlaškog kneza Nikolasa Mavrogenasa. Po izbijanju rusko-turskog rata (1787-1792), bio je zadužen za inspekciju vojske u Krajovi, gde je postao blizak prijatelj otomanskog oficira Osmana Pazvanoglua.

U to vreme, čuo je i za Francusku revoluciju, pa je bio uverenja da nešto slično može da bude i na Balkanu. Verujući u samoopredeljenje pravoslavnog stanovništva unutar Otomanskog carstva, sastao se sa grčkim episkopima i pobunjeničkim vođama tražeći podršku za ustanak. Upoznao se i sa pobunjeničkim pašom od Vidina, koga je spasao od Mavrogenasove osvete.

Nedugo posle smrti Mavrogenasova, vratio se u Bukurešt, gde je jedno vreme radio kao prevodilac pri francuskom konzulatu, a tada je napisao i čuvenu grčku verziju “Marseljeze”, himne francuskih revolucionara.

Goreo od želje da upozna Napoleona

Nekoliko godina kasnije, otišao je u Beč, sa ciljem da lično od Napoleona traži pomoć i podršku. Pošto je u tom gradu živelo dosta Grka, počeo je da uređuje i grčke novine “Efemeris”, te je napravio i štampao mapu Velike Grčke, koja bi obuhvatala i Konstantinopolj, štampajući pamflete, ali uzimajući u obzir ideje Francuske revolucije.

Štampao je i mnoge grčke prevode stranih dela, a kasnije je svoje pesme sakupio u jednom rukopisu, koje su tek ugledale svetlost dana posle njegove smrti 1814. godine.

Dopreo je i do francuskog generala Napoleona Bonaparte, sa kim je započeo i dopisivanje, pa mu je poslao tabakeru napravljenu od lovorovog korena iz Apolonovog hrama.

Profimedia

Želeo je da ga upozna u Veneciji, ali dok je putovao ka tamo, izdao ga je jedan grčki trgovac, te su ga u Trstu uhapsile austrijske vlasti, koje su bile saveznik Osmanskog carstva, a koje su bile zabrinute zbog ideja Francuske revolucije.

Potom ga je Austrija predala turskom upravniku Beograda, koji ga je zajedno sa saradnicima zatvorio u Kulu Nebojše, gde su mučeni.

Rigu od Fere nameravali su da pošalju u Konstantinopolj, da mu lično sultan Selim III odredi kaznu, ali su se plašili da njegov prijatelj Pazvanoglu ne oslobodi, pa su odlučili da “preduhitre sudbinu” i zadavili ga, a njegovo telo bacili u Dunav.

Kako istorijski podaci svedoče, poslednje njegove reči bile su: “Ja sam posejao bogato seme. Dolazi čas kada će moja zemlja brati slavno voće”.

Okrutno pisao o Turcima

Ovaj grčki junak, koji je pisao modernim jezikom i svojim pesmama, podsticao je Grke na revoluciju. Poznat je po tome što je pisao o okrutnom turskom sistemu danka u krvi, tlačenju, zabrani učenja grčke istorije i jezika, kao i konfiskaciji crkvi i pretvaranju u džamije.

Napisao je mnogo knjiga i pesama o grčkoj istoriji, koje su postale popularne, a jedna od njih je najčuvenija – “Turio”, u kojoj je napisao: “Bolje je živeti jedan sat kao slobodan, nego 40 godina biti rob”.

Printscreen/ Google maps

Srpski pesnik Vojislav Ilić opevao ga je u pesmi “Glasnik slobode”, dok njegov spomenik krasi centar grada, spomen-ploča čuva istoriju na kuli "Nebojša", a ulica povezuje poljskog narodnog heroja Tadeuša Košćuška i srpskog cara Dušana Silnog

Bonus video:

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi