Najstariji rudnik u Srbiji i jedina parna mašina koja radi u čitavom svetu: U jami radile žene i deca, a muzej čuva uspomene na njih (FOTO)

Senjski Rudnik, naselje u opštini Despotovac, ujedno je mesto gde se nalazi istoimeni i najstariji aktivni rudnik mrkog uglja u Srbiji, kao što je i naselje najstarije rudarsko naselje u Srbiji.

Senjski Rudnik se nalazi u sastavu Javnog preduzeća za podzemnu eksploataciju uglja "Resavica" u kom se, inače, nalazi devet rudnika sa podzemnom eksploatacijom. Međutim, Senjski Rudnik je najstariji i osnovan je 1853. godine.

- Istorija Senjskog rudnika počinje pronalaskom uglja, davne 1853. godine. Od tada se ovo naselje smatra začetnikom srpske industrijalizacije jer je ugalj, koji je ovde iskopavan, prvenstveno korišćen za potrebe Topolivnice u Kragujevcu, jedne od prvih srpskih fabrika. Izgradnjom magistralne pruge Beograd-Niš, javila se mogućnost za savremenijim vidom transporta uglja, pa je izgrađena prva industrijska pruga uskog koloseka u Srbiji koja je saobraćala od Senjskog rudnika do Ćuprije, a sa radom je počela 1892. godine - kaže za 24sedam glavni koordinator JP PEU Resavica Milica Petrović.

Ona nam je objasnila da se razvojem rudarstva razvijalo i samo naselje. U potrazi za "hlebom sa devet kora" Senjski rudnik su naseljavali ljudi iz svih krajeva zemlje pa i šire. Jama Senjski rudnik od dana osnivanja do današnjih dana nikada nije prestajala sa radom, pa čak ni za vreme ratova, kada su u rudniku radili žene i deca.

Regionalni centar industrijskg nasleđa prerastao je u Muzej ugljarstva u kom se nalazi i najstarija, ali funkcionalna, parna mašina.

- U Muzeju ugljarstva u Senjskom rudniku predmeti i istorija svih rudnika sa podzemnom eksploatacijom koji posluju u sastavu JP "Resavica". Zgrada u kojoj se nalazi Muzej ugljarstva sagrađena je 1930. godine, a adaptirana 1980. godine i od tada se koristi kao zgrada Muzeja ugljarstva - kaže Petrović.

U muzeju se nalazi sve od zbirki antičkog i srednjevekovnog kopačkog alata, rudarskih lampi, mernih jamskih instrumenata, alata za rudarsko bušenje, maketa i modela, rudarskih mašina za otkopavanje uglja, prostog ručnog kopačkog alata, rudarskih uniformi i kostima, ordenja i medalja, buradi za vodu, rudarsko-geoloških karti, fotografija, arhivske građe, umetničkih dela i etnološke zbirke.

Iako nije u sastavu same zgrade muzeja, parna mašina je najveća atrakcija.

-  U jako je dobrom je stanju i ono što je najzanimljivije, još uvek radi i pokreće liftove kojima se rudari spuštaju u jamu, na dubinu od 150 metara. Ova parna mašina jedinstvena je i jedina u svetu koja je i dalje u funkciji - kaže nam Milica Petrović.

Ipak, primarna funkcija ovog rudnika je u jami, pa tako kao i u okviru svakog rudnika postoji posebna služba - četa za spasavanje.

- Članovi čete za spasavanje su rudari koji prolaze posebne obuke za reagovanje u najtežim situacijama u jamama, ali i u drugim vanrednim situacijama. Članovi čete za spasavanje bili su na raspolaganju i drugim rudnicima izvan granica Republike Srbije, ali su aktivno učestvovali i u odbrani Šapca i Obrenovca za vreme poplava 2014. godine - kaže Petrović.

Međutim, uprkos naporima čete za spasavanje u jami Strmosten rudnika Vodna dogodila se najveća zapamćena nesreća kada su 1984. godine nastradala 34 radnika.

Oni su poginuli 21. aprila, kada je oko 10.30 sati došlo do eksplozije metana.

Na mesto nesreće prva je stigla Rembasova četa za spasavanje, a zatim i čete iz Aleksinca, iz rudnika "Soko", "Bogovine", "Morava", ali nije bilo spasa.

Spomenik stradalim rudarima u Vodni,Foto: Milica Petrović

Stradalim rudarima podignut je spomenik.

BONUS VIDEO:

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi