Danas je Vrbica, hrišćanski praznik kojem se mališani najviše raduju

Subota, uoči praznika Cveti, koji uvek padaju u šestu nedelju časnog posta, posvećena je uspomeni na vaskrsenje Lazara Četvorodnevnog i na Hristov ulazak u Jerusalim, gde su ga deca svečano dočekala i pozdravila.

U hrišćanstvu, današnji praznik označava pobedu života nad smrću, a na bogosluženjima se pominju stradanja Hristova i vaskrsnuće Lazarevo, kao garancija za vaskrsenje svih vernika.

Lazareva subota je sećanje na događaj u Vitaniji, gde je živeo mladi čovek Lazar sa sestrama Martom i Marijom, što je opisao evanđelist Luka. Na vest o Lazarevoj smrti, kako je zapisano u Jovanovom jevanđelju, Isus je došao u Vitaniju, gde je njegov prijatelj već četiri dana bio sahranjen.

Pobeda života

Došao je do groba, naredio da se skloni grobni kamen i pozvao Lazara da izađe, što je on i učinio, sav uvijen u pogrebne pokrove, kaže predanje koje je preneo Sveti Jovan, u svom jevanđelju.

Ovaj događaj smatra se u hrišćanstvu pobedom života nad smrću i nagoveštaj Hristovog stradanja i vaskrsenja, što je osnova novozavetne vere.

To poslednje čudo Hristovo, koji se već pročulo po čudesnim isceljenjima i drugim podvizima kojim je potvrđivao snagu potonje vere, ozlojedilo je judejske sveštenike i uzrok je presude na smrt raspećem koju mu je u sredu, u nedelji stradanja, izrekla jevrejska skupština Sinedrion.

Lazar je živeo još trideset godina kao episkop na Kipru, gde ga je posetila i Bogorodica i poklonila mu omofor, njenom rukom izvezen.

Običaji i verovanja

Spomen Svetog Lazara Četvorodnevnog slavi se od prvih dana hrišćanstva, a njegovo ime je simbolično i na jevrejskom jeziku “El azar” znači “Bog je pomogao”.

Njegove mošti počivaju danas u Carigradu, gde su prenete 890. godine sa Kipra, odnosno iz Kitona kod Larnake, gde je stajala nadgrobna ploča sa natpisom “Hristov prijatelj”.

S obzirom na to da je ovaj praznik u vreme uskršnjeg posta, crkveno pravilo je da nije dobro na taj dan igrati i pevati. Naravno, slavska trpeza je uvek posna.

Tada se u našim hramovima u popodnevnim časovima služi večernje bogosluženje i u crkvu se unose mladi vrbovi listari, tek olistali.

Pošto se vrba osvešta, narodu se dele grančice, a zatim se vrši trokratni ophod oko hrama sa crkvenim barjacima, ripidama i čiracima.

Narod obilazi oko hrama uz pevanje tropara Lazareve subote.

Ovaj praznik je isključivo praznik dece. Na taj dan majke svečano obuku svoju decu, čak i onu najmanju, staru tek nekoliko meseci, i dovode u crkvu. Kupuju im zvončiće vezane na trobojku i stavljaju oko vrata.

Običaj nazvan Lazarice

Mlade vrbove grančice se odnose kućama i stavljaju pored ikone i kandila. Ovim danom počinju veliki vaskršnji praznici.

U nekim selima postoji i običaj nazvan Lazarice. Tog dana, devojke okićene vrbovim granama idu od kuće do kuće i pevaju pesme koje prizivaju zdravlje.

Tu se jasno vidi veza ovog praznika sa mnogo starijim praznikom buđenja proleća, koji korene vuče iz prethrišćanskog perioda.

Na sajtu Opanak.net ovako su opisali tu scenu: “Pesmu pevaju devojke lazarice dok premeštaju jedno manje dete iz ruke u ruku slaveći plodnost. Devojaka je najčešće morao biti neparan broj.”

Jedna devojka bila bi preobučena u muško odelo predstavljajući Lazara. U ruci bi držala štap, jatagan ili maramu, a na glavi kalpak ili šešir okićen cvećem ili perjem.

Foto: 24sedam/J.B.

I, Lazarica, devojka obučena u svečano belo odelo, bila bi okićena cvećem, dok bi joj tanki veo prekrivao lice. Ostale devojke – pevačice, takođe su bile svečano obučene, okićene cvećem, u ruci noseći beli luk, zvonca i praporce. Uz pesmu, plesale bi i išle od kuće do kuće, a domaćini bi ih darivali najčešće jajima ili posnim kolačima.

Foto: 24sedam/J.B.

Neke pesme je zabeležio i Vuk Stefanović Karadžić, od kojih su stihovi najpoznatije:

Lazi, Lazi, Lazare!

Te dolazi do mene,

Prihvataj se za mene:

Za svilene rukave,

Za svilene marame,

Za klečene košulje.

Instalirajte našu iOS ili Android aplikaciju – 24sedam.rs

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi