Očevi filma: Kako su braća Limijer započela istoriju kinematografije

Braća Limijer, Ogist Mari Luj Nikolas i Luj Žan bili su francuski hemičari, industrijalci, pronalazači i autori prvog filma u istoriji.

Luj je 1882. razvio metod za pravljenje fotografskih ploča, a do 1894. fabrika koju su braća osnovala u Lionu za izradu fotografskog materijala: hartija, hemikalija, proizvodila je 15 miliona ploča godišnje.

Radili su na unapređivanju kinematoskopa Tomasa Alva Edisona. Godine 1895, patentirali su svoju verziju prve filmske kamere i projektora, kinematograf, a na današnji dan te godine demonstrirali su u Parizu prvi put pokretne slike, upotrebivši celuloidnu traku.

Izumeli su postupak snimanja u prirodnim bojama i održali prvu filmsku predstavu na svetu. Njihov filmovi “Ulazak voza u stanicu” i “Izlazak radnika iz fabrike”, koje su zvanično prikazali publici devet meseci kasnije, tačnije 28. decembra 1895. smatraju se prvim u istoriji filma.

Naredne godine, braća su, predvođena Lujem, napravila više od 40 filmova snimajući svakodnevni život u Francuskoj. Pravili su prve filmske žurnale, šaljući snimateljske ekipe širom sveta da snime nov materijal i prikažu njihove filmove. Pored svih filmova koje je Luj režirao, on je producirao oko 2.000. Braća Limijer su zaslužni i za neke od osnovnih izuma u kolor fotografiji. Postavili su teoriju u kojoj su koloidima pripisali glavnu ulogu u mnogim životnim procesima.

Iako su braća Maks i Emil Skladanovski iz Nemačke, tvorci uređaja pod nazivom bioskop, i francuz Anri Žoli koji je izumeo fotozootrop, kao i drugi, predstavljali javnosti svoje: eidoloskope, fantoskope, vitaskope, Lantamovu petlju (Latham loop) i panoptikon, braća Limijer zaslužuju da budu izdvojena od ostalih izumitelja.

Njihove prenosive kamere sa ručnim upravljanjem omogućile su da se snimaju, štampaju i projektuju pokretne slike. Ubrzo su se po celom svetu snimali portreti, prizori iz života, kao i filmovi vojničkog, komičnog i panoramskog sadržaja. Ovi spontani isečci iz života, u trajanju od 15 do 20 sekundi, doveli su do izražaja ograničenja Diksonovih kratkometražnih filmova, koji su bili vezani za studio.

Filmovi braće Limijer više su se oslanjali na dokumentarnost snimljenih prizora tadašnje fotografije nego na teatarsku postavku. Njihova scenska dubina doprinosila je realističkom prikazu ulaska voza u stanicu La Siota, a osnovna narativna struktura, koja je sadržala početak, sredinu i kraj, bila je prisutna čak i u filmu “Izlazak radnika iz fabrike”.

Filmski žurnali braće Limijer, čije su odlike užurbanost i realističnost, predstavljaju preteču stila sovjetskih dokumentarista i italijanskih neorealista, dok film “Bebin doručak” (Repas de bebe) odlikuje izrazito porodična atmosfera. Na programu Limijerovih našao se i film “Poliveni polivač” (L’Arrouseur arrose), prva filmska komedija i najraniji narativni film. U tom filmu nestašni dečak podiže nogu sa creva u trenutku kada baštovan zagleda kraj creva da vidi zbog čega voda ne teče.

Brzina kojom se u kinematografiji razvio složeni kodeks trenutno prepoznatljivih narativnih simbola, kao i filmski jezik i poetika, još je impresivnija ako se filmska praistorija uporedi sa praistorijom drugih oblika umetnosti, poput romana.

Pročitajte još

Netflix u pohodu na Oskara: Da li će „Mank“ pobediti „Građanina Kejna“?

Ipak, u početku istorije filma većina nije smatrala film, zasnovan na trivijalnoj literaturi, stripovima, popularnoj fotografiji i melodrami, oblikom umetnosti. Film se tretirao kao vašarska atrakcija, mađioničarski rekvizit. Putujući prikazivači su predstavljali svoje filmove na vašarima i karnevalima. Kao prvi pravi filmski umetnik smatra se da bio je francuski iluzionista, otac narativnog filma, Žorž Melijes. Međutim, projekcija filma braće Limijer od 28. decembra 1895. smatra se najznačajnijim datumom u istoriji filma.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi