Grb Beograda prkosio je vremenu i osvajačima: Svaki element i boja na njemu nose jaku simboliku

Zvanični simbol grada Beograda je grb, koji se nalazi na dokumentima gradskih vlasti, pamfletima, javnim vozilima, bilbordima…

Prvi pomen beogradskog grba potiče iz vremena sina cara Lazara, despota Stefana Lazarevića, 1403. godine, kada Beograd prvi put postaje prestonica srpske države, ali se ni dan-danas sa sigurnošću ne zna kako je tada izgledao.

Sledeći grb bio je za vreme mađarske prevlasti i prikazan je u grbovniku “Fugersko ogledalo časti” iz 1555. godine.

Ipak, dolaskom Turaka i okupacijom, tradicija beogradskog grba se prekida, jer kako svedoče istorijski podaci, Turci nisu poznavali ovu vrstu simbola.

Tek kasnije, u osamnaestom vek, zauzećem Beograda od strane Austrijanaca, a na predlog carskog guvernera Aleksandra Virtenbeškog, Dvorsko ratno veće je 1725. godine usvojilo i novi pečatni grb.

Takođe, u literaturi se pominju i grb iz Brokhauzenove enciklopedije, zatim grb iz Larusove enciklopedije i navodni prastari grb varoši, koji su, prema literaturu, uglavnom dodeljivani Beogradu od strane tuđih vlasti.

Heraldičar i istoričar Srđan Lakić za 24sedam da svi glavni gradovi kao i sve ostale municipije imaju pravo da koriste svoj vlastiti grb.

– Zastava i grb svakog grada su njegovo glavno obeležje, a to isto se odnosi na opštine – objasnio je on.

Problematika oko grba

Predsednik opštine grada Beograda Milan Nešić pokrenuo je, 1931. godine, akciju utvrđivanja beogradskog grba. Tada je formiran širi odbor sastavljen od umetnika, heraldičara, profesora univerziteta, generala i državnih savetnika.

Na više zasedanja, Odbor je pretresao problematiku, ali je na prvoj sednici užeg Odbora od 19. maja 1931. godine doneo sledeće zaključke:

1. Grb Beograda mora imati oblik štita koji se na dnu završava lakim šiljkom.

2. Elementi grba: nacionalne boje, reka – kao simbol iskonske snage Beograda, rimska lađa (trirem) – kao simbol starine Beograda, bele zidine sa kulom i otvorenom kapijom – zidine predstavljaju varoš, kula grad, a otvorena kapija slobodan promet.

3. Zemljište, u klinu grba među rekama i pod zidinama je crvene boje, kao simbol krvi, večitog stradanja i patnje Beograda; reke su bele boje prema heraldičkim zakonima; zidine varoši i kule su bele boje, kao simbol “belog grada”; nebo je plavo, kao simbol nade i vere u bolju budućnost.

Skica tadašnjeg beogradskog umetnika, slikara Đorđa Andrejevića Kuna, na raspisanom konkursu odnela je ubedljivu pobedu. Na skici su izvršene manje izmene, kako je predložio i žiri, pa je onda nagrađena i zvanično usvojena skica grba štampana u “Beogradskim opštinskim novinama”.

Pročitajte još:

Simboli Beograda (3): Veličanstvena dela koja su svojim izgledom privukla svetske lidere

Simboli Beograda (2): Tri kraljevska dvora obeležila su jednu epohu, a i danas se koriste

Simboli Beograda: Ova zdanja i spomenici zaštitni su znakovi prestonice

Grb otrgnut od zaborava

Drugi svetski rat doneo je promenu u društvenim i političkim okolonostima jedne zemlje, pa je pomalo izgledalo kao da je grad počeo da zaboravlja na svoj grb.

Tako, kako se navodi i u literaturi, sve češće je u statutarnim rešenjima bilo odsustva odredbi o grbu, preko upotrebe termina “amblem”, zatim bez navođenja blazona (opisa) grba, pa čak i do odredbi koje daju blazone jednostavne stilizovane verzije za koju nisu postojala prateća dokumenta.

Usled svih okolonosti, u jednom tretnuku dolazi i do opšte konfuzije, te se tako paralelno koriste dva grba. To se prekida 1991. godine, formiranjem radne grupe za razrešenje ovog problema, a pod “palicom” Skupštine grada Beograda.

Tada je radna grupa predložila vraćanje legitimiteta grbu iz 1931. godine, uz tri manje korekcije na grafičkoj predstavi i blazon grba i zastave.

Predložena rešenja usvojena su Statutom grada Beograda iz 1991. godine, čime je i pravno potvrđen značaj i vrednost beogradskog grba iz 1931. godine i stvoreni uslovi za donošenje Odluke o upotrebi grba i zastave grada Beograda 1995. godine, u kojoj je regulisana upotreba grba Grada u tri nivoa i dati blazoni Srednjeg i Velikog grba prema idejnim rešenjima Srpskog heraldičkog društva “Beli orao”.

Tri stepena

Od početka 21. veka, grb je reorganizovan u tri stepena – kao Osnovni ili Mali, Srednji i Veliki.

Autor Velikog grba Beograda, koji je usvojen 2003. godine, je arhitekta, istoričar umetnosti, heraldičar, član krunskog veća, predsednik krunskog saveta, prvi kancelar ordena kraljevskog doma Karađorđevića i legator Istorijskog arhiva Beograda Dragoljub Acović.

Acović je svoje znanje u heraldici iskoristio da izvrši reviziju grbova i zastave Beograda, kao i grbova pet beogradskih opština.

Pored toga, dao je likovna rešenja za grbove i zastave za više od 60 gradova širom Srbije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi