Od močvare do najnaseljenije opštine: Novi Beograd dobio naziv po kafani u Tošinom bunaru

Prostor na kojem se danas nalazi Novi Beograd nekada je bio močvara, a nakon formiranja Kraljevine Jugoslavije 1919. godine razmišljalo se o širenju prestonice na levu stranu reke Save, priča za 24sedam eminentni arhitekta Dragoljub Bakić.

Najnaseljenija opština u Srbiji danas je Novi Beograd, a prema rečima našeg sagovornika, do pre sto godina na tom području je živelo svega oko 3.000 ljudi.

– Kada je stvorena Kraljevina Jugoslavija, reka Sava više nije bila granica, Zemun i Beograd su postali gradovi u istoj državi, i počelo je da se razmišlja o širenju prestonice na tu stranu. Nove vlasti su prvo mislile da izgrade Administrativni centar, ali se od toga odustalo i odlučeno je da se ovaj prostor naseli. Inače, Beograd je doneo svoj prvi generalni urbanistički plan 1923. godine, a već 1924. arhitekta Đorđe Kovaljevski napravio je prvi plan za projektovanje Novog Beograda – priča Bakić.

Arhitekta ističe da su među mnogim predlozima za urbanističko uređenje Novog Beograda, bili i projekti koji su predviđali formiranje kanala, što je po njegovom mišljenju, bilo mnogo atraktivnije rešenje.

– Da su napravljene regulacije u kanalima, višak vode bi se odlivao kada su veliki vodostaji, a i bilo bi zanimljivo da se pored tih kanala živi, kao što se recimo živi u Holandiji. Ali, nažalost, to se nije desilo, sve je nasuto peskom iz Save i Dunava i napravljena je ravnica, a na toj ravnici potom je nastao Novi Beograd kakav danas poznajemo – dodaje naš sagovornik.

Ova opština prostire se na oko 4.000 hektara, a do 1924. godine, na tom području postojala je zemunska periferija i naselje Bežanija, dok se u Tošinom bunaru nalazila kafana koja je nosila naziv „Novi Beograd“, te se smatra da je to prvo pominjanje imena Novi Beograd, mada je postojalo i udruženje koje se nosilo isti naziv.

Nakon što je 1924. izgrađen aerodrom, priča Bakić, pored njega niklo je i „Novo naselje“ u kojem su živeli radnici, dok je sve ostalo bila ogromna močvara.

Deset godina kasnije, napravljen je most Kralja Aleksandra (danas Brankov most), potom i Sajmište sa izložbenim paviljonima i put od kamenih ploča koji je spojio Zemun i Beograd.

–  Na Novom Beogradu 1937. godine izgrađeno Sajmište sa izložbenim paviljonima, koje je bilo vrlo poznato u svetu, a čak su i sve industrijski najrazvijenije zemlje tu imale svoje stalne paviljone. Tridesetih godina prošlog veka počelo je da se razvija i vikend-naselje uz reku Savu, na potezu od Sajmišta do današnjeg mosta Gazela. Imućni Beograđani su tu gradili svoje vikendice, a u periodu do Drugog svetskog rata izgrađeno je oko 450 velelepnih vila – priča Bakić.

Danske firme 1937. započele su nasipanje novobeogradske močvare

Prema rečima arhitekte, prvo ozbiljnije nasipanje novobeogradske močvare urađeno je 1937. godine, a nastavljeno je posle Drugog svetskog rata.

– Dve ozbiljne danske firme izvlačile su pesak sa dna Save i Dunava i nasipale taj teren. Taj deo se dugo zvao „Danski nasip“, a leva obala je morala da se podigne kako bi se sprečilo plavljenje. Pred sam Drugi svetski rat, arhitekta Dragiša Brašovan napravio je predlog plana za 500 hiljada stanovnika, ali je počeo rat i to je palo u vodu – priča Bakić.

Nakon rata, 1948. godine, nasipanje je nastavljeno tokom radnih akcija, tako da se jedan po jedan deo močvare isušavao, i pravljen je tako da na njemu može da se gradi.

– Glavni arhitekta i urbanista Beograda tada je bio profesor Nikola Dobrović, koji je napravio planove za uređenje Novog Beograda. Razvijanje je ozbiljnije počelo pogotovo od 1950, kada je Josip Broz Tito doneo ukaz da se na levoj obali Save krene sa izgradnjom novog grada  – zaključio je naš Dragoljub Bakić.

 

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi