Danas je Mratindan: Verovanja kažu - ništa ne dajte iz kuće, ne perite...
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici 24. novembra obeležavaju Svetog kralja Stefana Dečanskog
Mnogi domovi širom Srbije na današnji dan obeležavaju sećanje na Svetog kralja Stefana Dečanskog iz roda Nemanjića, sina kralja Milutina i oca cara Dušana Silnog. Pomen mu se daje 24. novembra jer je to datum njegove smrti. Takođe, ovaj praznik se u narodu zove Mratindan ili Sveti Mrata.
Na ovaj datum spominje se i slavi više svetitelja, kao uostalom i većinom dana u godini. Tako se od davnina u Hrišćanskoj crkvi toga dana slave Sveti mučenici Mina, Viktor i Vikentije. Potom je dodata i uspomena na Svetu mučenicu Stefanidu. Zatim, u Vizantiji, i slavljenje uspomene na Svetog ispovednika Teodora Studita. U Ruskoj crkvi se na taj dan takođe slavi blaženi Maksim, Hrista radi jurodivi čudotvorac moskovski. Кod nas je opšte poznato da se toga dana slave i Sveti Stefan Dečanski i Sveti Martin - Mrata.
Youtube printscreen/INFO POSMATRAČ
Prvobitno su Pravoslavna i Rimokatolička crkva koristile zajednički, julijanski kalendar. Po julijanskom kalendaru, dan Svetog Martina u Rimokatoličkoj crkvi bio je 11. novembar, što upućuje da je ovaj kult bio jak i među pravoslavnim Srbima, jer su i nakon reforme Srbi 11. novembra po julijanskom kalendaru nastavili da običajno proslavljaju dan po imenu Mratindan ili Mratinje, kao i svetitelja po imenu Sveti Mrata. Julijanski 11. novembar, u 20. i 21. veku pada na 24. gregorijanski novembar.
Hrvati kao rimokatolici koriste ista imena - Martindan/Mratindan, Martinje/Mratinje, zajednički nadimak sveca je Sveti Mrata, što govori da je u dalekoj prošlosti među svim Južnim Slovenima kult Svetog Martina bio izuzetno jak i da se običajno proslavljao po rimskom kalendaru u tada jedinstvenoj Hrišćanskoj crkvi, te da se sa tom praksom među Srbima nastavilo i nakon Raskola (Šizme) 1054. godine i prevage carigradskog kalendara.
Pročitajte još:
"Čudotvorne moći"
Stefan Uroš III Nemanjić (1276-1331) bio je sin kralja Milutina i otac cara Dušana. Otac je naredio da ga oslepe, a sin da ga u starosti udave. Pri oslepljenju javio mu se Sveti Nikola u hramu na Ovčem polju i obećano mu je da će mu vratiti vid. Pet godina je Sveti Stefan proveo u Carigradu, kao zatočenik u manastiru Svedržitelja. Svojom mudrošu, trpeljivošću, podvigom i blagodušnošću izazivao je divljenje i monaha i celog Carigrada.
Kada je prošlo pet godina Sveti Nikola čudotvorno je vratio vid oslepljenom kralju Stefanu, koji je potom iz zahvalnosti sagradio hram Visoki Dečani, jednu od najlepših građevina vizanstijke umetnosti i srednjovekovne arhitekture na tlu srpske države. Nastavio je širenje Srbije na račun Vizantije i stvorio od nje najmoćniju silu na Balkanskom poluostrvu. Sa prestola ga je zbacio sin Dušan, koji će postati prvi srpski car.
Stefan Dečanski je život proveo kao pravednik i mučenik. Kao žrtva dvorskih spletki skončao je 1336. godine, najverovatnije ubijen sinovljevom rukom. Sa Svetim Savom i Svetim knezom Lazarom čini trojstvo najmudrijih, najpožrtvovanijih i najblagorodnijih ličnosti i svetitelja srpskog naroda. Njegov dan mnoge srpske porodice slave kao krsnu slavu. Zavetni je dan svih koji boluju od očnih bolesti.
Srpska pravoslavna crkva negira vezu pravoslavnog Mratindana sa rimokatoličkim Martindanom i objašnjava da je Sveti Mrata narodni nadimak za kralja Stefana Dečanskog, koji se obeležava 24. novembra po gregorijankom kalendaru.
U istorijskim izvorima o Stefanu Dečanskom srpski kralj se nigde ne pojavljuje pod ovakvim nadimkom, već samo pod imenom Sveti Stefan Slepi. Poznato je da je naš narod i pre rođenja Svetog Stefana Dečanskog bio hrišćanski narod, i da je 11. novembra po julijanskom kalendaru, tj. 24. novembra po gregorijnskom kalendaru, praznovao ovog svetitelja koga je nazivao Svetim Mratom. Postojali su i tzv. Mratinci - vučji praznici od 22. do 27. novembra.
Sveti Mrata se među starim Srbima smatrao zaštitnikom vukova.
Period od Đurđica do Svetog Mrate zove se Mratinci. U ove dane Srbi su strogo poštovali određene običaje i prognozirali kakvo ih vreme očekuje naredne godine, na osnovu vremenskih prilika tokom Mratinaca.
U narodu je poznata izreka "Sveti Mrata, sneg na vrata", kojom je označen početak hladnog i snežnog perioda. U pojedinim delovima Srbije vlada verovanje da će, ako na današnji dan domaćin prihvati kućne poslove na sebe, ukućanima krenuti nabolje, a ako se ponaša razmaženo i negoduje, smatra se da će godina biti loša.
Foto: Profimedia
U snu mu se javio Hrist
Sveti Martin - Mrata rođen je u 4. veku. Bio je hrišćanski svetitelj i episkop grada Tura. Otac mu je bio rimski oficir, tako da se i Martin protiv svoje volje spremao za vojničku službu. Nakon jednog neobičnog događaja, kada je prosjaku dao svoj vojnički ogrtač, javio mu se u snu Isus Hrist. Martin je napustio vojnu službu nakon toga, krstio se i postao hrišćanin. Ubrzo zatim se zamonašio u eparhiji Svetog Ilarija Poatijskog, i tamo provodio život pun hrišćanskih podviga.
Protiv svoje volje postavljen je za episkopa u gradu Turu. Radio je predano u turskoj eparhiji i vodio tešku borbu sa neznabošcima i jereticima arijancima. Umro je 397. godine.
I kao što, po tradiciji, dan Svetog kneza Lazara slavimo kao Vidovdan, po Svetom Vidu koga je naš narod slavio i pre Kosovske bitke, pa se taj naziv zadržao u uspomeni ovoga dana, tako na Svetog Stefana imamo Mratindan.
Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari