24SEDAM IRIG Iriška opština - mesto bogate istorije

Prvi put u dokumentima Irig se spominje 1225. godine. Sve do kraja XV veka prošlost Iriga malo je poznata. Krajem XV i početkom XVI veka podižu se brojni manastiri koji predstavljaju najveći dragulj iriške opštine. Irig je na svojevrstan način bio „prestonica fruškogorskih manastira“. Od ukupno šesnaest manastira, polovina se nalazi na teritoriji iriške opštine. Oko manastira nastala su skoro sva naselja današnje opštine Irig.

U vreme turske okupacije (1526-1699), kulturni zamah se prekida, ali manastiri i dalje ostaju jedini centri kulture i obrazovanja i doprinose očuvanju nacionalnog identiteta i svesti. Posebno za te zasluge imaju manastiri Novo Hopovo i Krušedol. U manastiru Novo Hopovo 1573. godine otvorena je i prva škola na ovim prostorima. U vreme Velike seobe Srba, 1690. godine, ove krajeve naseljava veliki broj Srba sa južnog etničkog prostora – Makedonija i Kosovo i Metohija.

Karlovačkim mirom 1699. godine, ovi krajevi se oslobađaju turske okupacije, ali nju zamenjuje austrijska, koja će trajati do 1918. godine. Irig je i prvi grad u Sremu koji 1760. godine od cara Leopolda dobija pravo na držanje dva vašara godišnje. To doprinosi razvoju zanastva i trgovine i snaženju ekonomske moći grada.
Irig postaje veliki centar trgovine i zanastva i ekonomski najznačajniji grad u Sremu tokom osamnaestog veka., te je sa ponosom nosio ime „Fruškogorska prestonica“.

Oko Iriga i manastira Hopovo je 1770. godine zabeležena jedna retka i po svemu jedinstvena škola u narodu poznata kao „Guslarska škola“ ili podrugljivo nazvana „Slepačka akademija“, koja je trajala više od jednog veka. Nju su činili slepi guslari koji su svirali u gusle i pevali epske pesme.

Ko zna kojim bi pravcima lepote i razvoja išao Irig da ne bi zlosutne kuge u XVIII veku, znane kao „iriška kuga“ jer, u to vreme Irig je imao više stanovnika nego tadašnji Beograd, ali se posle kuge više nikad nije oporavio. Zahvaljujući ekonomskoj snazi pre kuge i dobijenim privilegijama od Iločkog spahiluka i bečkog dvora, materijalni položaj Iriga se brzo obnavlja, ali mu je bilo potrebno pedeset godina da bi imao broj stanovnika koji je imao pre epidemije.

Vremenom on postaje značajan privredni, trgovački i zanatski centar. U ekonomskoj osnaženoj sredini stvaraju se uslovi i za razvoj duhovnog života. Podižu se škole, biblioteke, čitaonice. Osniva se i prva biblioteka 1829. godine, jedna među najstarijim u srpskom narodu, koja nosi naziv „Podluško-sremska biblioteka“. Godine 1842. u Irigu se osniva „Srpska čitaonica“, kojoj se pripaja i ranije osnovana bibloteka.

Druga polovina XIX veka predstavlja početak konstantnog ekonomskog slabljenja Iriga. Razlozi su postepena izolacija od glavnih komunikacija, smanjenje broja trgovaca i zanatlija, nedostatak industrijalizacije i pojava filoksere, bolesti vinove loze, koja je u vremenu od 1885. do 1895. godine uništila gotovo sve vinograde, glavnu poljoprivrednu granu na ovom području.

Na prelazu iz XIX u XX vek počinje snažno da se razvija zadrugarstvo, zemljoradničko i bankarstvo. U Irigu je 1929. godine osnovana  „Fruškogorska voćarsko-vinogradarska zadruga“, koja već iduće godine podiže iriški podrum. Zadruga će biti veoma zaslužna u obnavljanju proizvodnje voća i vinove loze ne samo u Irigu, već i na celom ovom području.

I ostala mesta iriške opštine predstavljaju prave dragulje prošlosti i spadaju u starija naselja u Sremu.

Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove Opštine Irig koja je dodelila sredstva.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi