Samo da je Direr: Svet proslavlja 550 godina od rođenja jednog od najvećih umetnika svih vremena

Izložbama, predavanjima, internet prezentacijama, ali i specijalnim izdanjima kovanica i poštanskih marki, širom sveta, od Beča do Sankt Peterburga, od Malte do Mađarske, 2021. protiče u znaku 550 godina od rođenja renesansnog genija Albrehta Direra (1471-1528).

U Direrovoj kući u Nirnbergu, u kojoj je živeo od 1509. do smrti, koja je, još 1871. godine, kada je obeleženo 400 godina od njegovog rođenja, postala prvi muzej na svetu posvećen jednom umetniku, već u maju je bio izložen njegov grafički kabinet, uz autentične otiske, na postavci “Originalni Direr”. Od oktobra do aprila sledeće godine Direrova kuća će ugostiti specijalnu postavku, kojom će biti obeležen i 80. rođendan Jo Niklaus, umetnice magičnog realizma, takođe iz Nirnberga. Izložbu će činiti njena dela, nastala kao promišljanja na temu velikog majstora. Predavanja planirana za 19. i 20. novembar, pokrenuće do sada naučno nerazjašnjeno pitanje – da li je Direr boravio u Beču?

Povod su nedavno otkrivene zidne slike u katedrali Svetog Stefana, koje podsećaju na “rukopis” slavnog majstora, a čije autorstvo još nije utvrđeno. A Beč je, inače, bio među prvim gradovima koji su obeležili jubilej jednog od najvećih crtača i grafičara u istoriji umetnosti. Muzej Albertina, koji je specijalizovan upravo za ove dve discipline, i čuva među 140 Direrovih originalnih dela i čuvenog “Zeca” i “Ruke koje se mole”, organizovao je proletos čitavu nedelju specijalnih dešavanja.

Na ulazu u muzej bila je postavljena skulptura velikog roze zeca, delo umetnika Otmara Herla, a o Direrovim delima bio je, zbog tada važećih epidemioloških mera, organizovan onlajn razgovor sa glavnim kustosom Kristofom Mecgerom, pišu Novosti. Albertina je predstavila i virtuelnu izložbu njegovih crteža iz svoje zbirke, putem veb aplikacije Google Arts & Culture, a pobednik kviza o Direru, dobio je jednogodišnji, besplatni ulaz na izložbe ovog muzeja. Čak su se na jednom štandu u blizini prodavale kobasice, omiljene za njegovog života u Nirnbergu.

U Bremenu, jubilej umetnika, vezali su i za 170. godišnjicu osnivanja zbirke senatora Heronimusa Klugkista (1778-1851), koji je prevashodno skupljao Direrove radove, ali i dela njegovih sledbenika. Izložba nazvana “Samo da je Direr”, sadrži i njegove portrete, koje su radili drugi autori Nirnberga, kao i prizore iz umetnikovog života.

Možda najveća i najznačajnija izložba u čast jubileja, na kojoj će biti predstavljenjno više od 300 dela, održaće se, krajem godine, u Ermitažu. Ovaj ambiciozni projekat priprema se u saradnji sa Državnim muzejem “Puškin”, a svečano otvaranje zakazano je za 8. decembar. Postavku će činiti neke od najznačajnijih serija grafika sa religioznom tematikom, poput “Apokalipse”, “Stradanja” i “Života device Marije”, ali i monumetalna “Trijumfalna povorka cara Maksimilijana Prvog”, kao i crteži i studije.

Pored specijalne serije poštanskih marki koje su se pojavile u Nemačkoj i pošta Mađarske uključila se u proslavu. Naime, Albreht Direr, bio je najstariji sin kovača Albrehta iz mađarskog mesta Ajtoš, u okolini Đule, danas poznatoj po banji. Prezime im je prvo bilo Turer, u čijoj osnovi je mađarska reč za vrata. U čast svog “zemljaka” Mađari su štampali 50.000 markica na kojima je reprodukovan “Nosorog”, čiju grafiku je radio “po čuvenju”, jer ovu afričku životinju nije nikada uživo video. Jubilej umetnika nije promakao ni Centralnoj banci Malte, koja je izdala numizmatičku, zlatnu i srebrnu kovanicu. Na njima je ugraviran Sveti Đorđe kako ubija aždahu, identičan onom na Direrovom drvorezu.

Grafičar koji je napravio 346 drvoreza i 108 bakroreza, uspevao je da zaradi za veoma pristojan život, pa je tako kupio kuću u kraju tipičnom za zlatno doba Nirnberga, u kome su stanovali trgovci u usponu. Danas se Direrova kuća nalazi u ulici koja nosi njegovo ime, a uz galerijski prostor, u njoj je izložen i originalni nameštaj. Izgled doma koji je umetnik prilagodio svojoj porodici i sebi (na poslednjem spratu je bio atelje), kasniji vlasnici su sačuvali. U zalaganju da on postane memorijalno mesto posebno se istakao barkoni slikar Joakim fon Standart.

Albreht Direr je rođen 21. maja 1471. u Nirnbergu. Bio je nemački renesansni slikar, grafičar i teoretičar umetnosti, jedan od najvećih majstora umetnosti u doba humanizma i reformacije.

Godine 1495. prvi put je otišao u Italiju i kopirao italijanske majstore. Ujedinio je italijansku ranu renesansu s ekspresivnim stilom nemačkog reformatorskog doba i došao do novih oblika izražavanja. Posezao je za mitologijskim, alegoričnim i religioznim temama, ali se bavio i prirodom. Njegovi akvareli krajolika, studije biljaka i životinja svedoci su njegovog dubokog razumevanja prirode. U radionici svog oca obučen je za zlatara, pa je do vrhunca razvio drvorez i bakrorez i svojim grafikama odlučujuće uticao na popularizovanje reformatora i humanista.

Kao prvi nemački umetnik posvetio se teoriji umetnosti i između ostalog napisao temelje nauke o proporcijama. Otvorio je radionicu i stvarao oltarne slike i portrete, prve bakroreze i niz drvoreza „Apokalipsa“ i „Velika muka“. Nakon povratka s drugog putovanja u Italiju nastali su njegovi najvredniji bakrorezi „Vitez, smrt i đavo“, „Melanholija I“ i „Sveti Jeronim u ćeliji“. U poslednjoj fazi naslikao je svoj najbolji „Autoportret“ i „Četiri apostola“, i pisao traktate o slikarstvu. Njegovo ukupno delo obuhvata 70 slika, 900 crteža, 100 bakroreza i 350 drvoreza.

Pročitajte još

Neobična stvar povezuje Da Vinčija, Botičelija i Buonarotija: Jedna osoba bila je značajna svim ovim umetnicima

Poslednjih godina života slikao je manje, a više se bavio teorijskim i naučnim radom. Napisao je dela o geometriji, perspektivi, proporcijama i projektovanju fortifikacija. Među njegova vrhunska dela spada „Autoportret u kožuhu“ iz 1500. godine na kojem autorovo lice izranja iz nestvarne pozadine sa zagonetnošću koja nalikuje na Leonardovu „Mona Lizu“.

Prvi u Evropi je sastavio Magični kvadrat. Umro je 6. aprila 1528. u Nirnbergu.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi