Engleskinja koja je dala svoj život negujući Srbe: Priča o Vajolet Frejzer, ženi koju ne smemo da zaboravimo

Tokom Prvog svetskog rata u Srbiju je iz inostranstva stizala velika pomoć u medicinskom osoblju, lekovima, hrani, novcu... Lekari, medicinske sestre i drugi humanitarni radnici stizali su iz Rusije, SAD, Velike Britanije, Francuske, Grčke, Kanade i drugih zemalja koje su se odazvale apelu srpskih vlasti, jer je pretila humanitarna katastrofa.

U Velikoj Britaniji su bile osnovane humanitarne organizacije radi prikupljanja materijalne pomoći. Godine 1914. osnovan je Srpski potporni fond, čiji je pokrovitelj bila britanska kraljica. Tokom povlačenja srpske vosjke preko Albanije, Fond je organizovao pomoć vojsci i izbeglicama. 

Među medicinskim radnicima koji su iz Velike Britanije poslati na ispomoć srpskoj vojsci, da neguju ranjenike i siročad, bila je i sestra Vajolet Frejzer (Violet Thomasina Millie Fraser), koja je preminula od bolesti od koje je lečila druge.

"Ovde počiva Engleskinja koja je dala svoj život negujući Srbe", piše na nadgrobnom spomeniku u Predejanu, koji je podignut njoj u čast.

Nažalost, malo podataka postoji o Vajolet Frejzer. Rođena je u Glazgovu 27. novembra 1883. godine kao treće i najmlađe dete Tomasa Frejzera i Emilije Bjukenen Džonston. Nije poznato gde se školovala, budući da je porodica živela i u Britaniji i u SAD, gde je otac radio kao crtač pomorskog inženjeringa. Prvi podatak koji postoji jeste da je 1911. godine počela da radi kao medicinska sestra u bolnici King's College u Londonu.

johngraycentre.org

 

Decembra 1917. godine, sa grupom medicinskih sestara i drugog medicinskog osoblja kao volonter Srpskog humanitarnog fonda poslata je da bude ispomoć srpskoj vojsci. Zanimljiv je podatak da je sa jedinicom otišla kao "ledi Kuk" (Lady Cook).

Sa srpskom vojskom je prošla albansku golgotu, nesebično se žrtvujući. Osim što je zbrinjavala ranjenike, lečila ih je od endemskih bolesti, često u najprimitivnijim uslovima, a od jedne od njih je i umrla. 5. marta 1919. godine u Predejanu.

Tako se upisala na spisak onih koji su dali svoje živote pomažući srpskoj vojsci.

RTS printscreen

 

Njen nadgrobni spomenik i danas stoji na gradskom groblju. Natpis na nadgrobnom spomeniku glasi: "U znak sećanja na Vajolet M. Frejzer rođenu 30. novembra 1883. Umrla je u Predejanu 5. marta 1919. Najmlađa je ćerka pokojnog Tomasa Frejzera iz Nju Džerzija iz SAD i gospođe Frejzer Konašan Stirlingšir iz Škotske. Dala je život za druge. Spomenik je podigao njoj u čast Srpski humanitarni fond u znak zahvalnosti na njenoj službi. Ovde počiva Engleskinja koja je dala svoj život negujući Srbe."

Povodom godišnjice smrti ove britanske medicinske sestre i srpske heroine, položeno je cveće na njen grob. 

Bonus video:

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi