Misteriozna smrt srpskog patrijarha: Da li je Vikentije II otrovan zbog hrabrog suprotstavljanja komunističkom režimu?

Na današnji dan 1958. godine preminuo je patrijarh srpski Vikentije II.

Ovaj hrabri duhovni vođa poznat je po svojoj neustrašivosti u suprotstavljanju komunističkom režimu, a njegova smrt pod nerazjašnjenim okolnostima izazvala je sumnje verujućeg naroda.

Rođen kao Vitomir Prodanov 23. avgusta 1890. godine u Bačkom Petrovom Selu, patrijarh Vikentije je već u mladosti pokazivao izuzetnu inteligenciju i sposobnosti. Završio je osnovnu školu u svom rodnom mestu, a potom gimnaziju u Novom Sadu. Nastavio je svoje obrazovanje u Bogosloviji u Sremskim Karlovcima i diplomirao Istoriju na Filozofskom fakultetu Beogradskog univerziteta 1929. godine.

Tokom Prvog svetskog rata, zamonašio se u manastiru Bezdin kod Arada u Rumuniji. Glavni sekretar Svetog arhijerejskog sinoda postao je 1932. godine, vikarni episkop marčanski 1936. godine, episkop zletovsko-strumički 1939. godine (ustoličen na Sretenje 1940) i administrator ohridsko-bitoljski 1940. godine.

Nakon Aprilskog rata, 1941. godine, bio je primoran da napusti svoju eparhiju u Štipu zbog bugarske okupacije, a kasnije nije mogao da se vrati zbog komunističkog režima koji je nastojao da stvori nekanonsku tzv. Makedonsku pravoslavnu crkvu. U periodu od 1947. do 1951. godine administrirao je Sremskom eparhijom.

Na tron Svetog Save izabran je 1. jula 1950. godine kao patrijarh srpski. Od samog početka svog patrijarhata, uspostavio je kanonske veze sa ostalim eparhijama Srpske pravoslavne crkve koje su se suočavale sa teškim izazovima usled genocida, ratnih razaranja i progona Titove vlasti. U vremenima komunističkih progona, patrijarh Vikentije je hrabro radio na obnavljanju manastira i crkvenog života, kao i na poboljšanju statusa sveštenika koji su bili pod pritiskom režima.

Pod merama Udbe

Indikativno je da su komunističke vlasti želele da kontrolišu crkvu, pa su 1953. godine tražile prvi prisluškivački aparat od Amerike, koji je bio postavljen u telefonskoj centrali Patrijaršije SPC. Osim toga, velika sala za sednice Sabora bila je "pokrivena" prislušnim uređajima. 

Uprkos tim izazovima, patrijarh Vikentije je postao vešt pregovarač s komunistima. Nagoveštavao bi različite ustupke, a zatim ih vešto odlagao i izbegavao, što je predstavljalo pretnju izvršenju planova za rastakanje SPC i stvaranje novih crkava na etničkoj osnovi.

Smrt pod misterioznim okolnostima

Patrijarh srpski Vikentije preminuo je u 68. godini, 5. jula 1958. godine, pod misterioznim okolnostima. Njegova smrt nastupila je neposredno nakon Sabora na kojem je odbio da stavi na dnevni red pitanje priznanja tzv. Makedonske pravoslavne crkve. Postoje ozbiljne indicije da je otrovan, budući da se uspešno suprotstavljao pokušaju režima da reši nacionalno pitanje kroz projekat stvaranja republičkih crkava.

Važno je napomenuti da nikada nije izvršena autopsija tela patrijarha, a iako je reč o patrijarhu, nije preneto u crkvu i kanonski ispraćeno uz obrede koji prate sahranu srpskog patrijarha. Umesto toga, patrijarh Vikentije je brže-bolje sahranjen u Sabornoj crkvi u Beogradu. Očigledna žurba sahrane ukazuje na želju Titove vlasti da što pre zatvore taj slučaj. Grob patrijarha Vikentija smešten je u grobnicu mitropolita Mihaila, levo od ulaza u Sabornu crkvu.

Pretpostavke da je Udba umešana u smrt patrijarha Vikentija proširile su se među sveštenstvom i vernicima. Po tim pričama, stranice njegovih omiljenih knjiga bile su premazane nekim smrtonosnim otrovom. Međutim, tačnost ovih tvrdnji nije zvanično potvrđena.

Bonus video 

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi