Misterija zgrade Bitefa: Zašto se na vrhu pozorišta nalazi krst?

Mnogi Beograđani koji svakodnevno prolaze pored Bitef teatra, smeštenog na malom skveru Mire Trailović, u neposrednoj blizini Bajlonijeve pijace, verovatno se pitaju zbog čega se na vrhu zgrade u kojoj se izvode predstave nalazi krst i zbog čega ova građevina neodoljivo podseća na crkvu?

Kako bi dobili odogovor na ovo pitanje, novinari portala 24sedam kontaktirali su istoričara umetnosti Marka Bogdanovića.

- Jedna od opština u Nemačkoj dala je mogućnost Srpskoj pravoslavnoj crkvi da na njihovom placu gradi pravoslavnu crkvu. Zauzvrat, beogradska opština je ustupila parcelu Nemačkoj Evangelističkoj crkvi da izgradi svoju svetinju u Beogradu. Nikada dovršena crkva u kojoj se danas nalazi Bitef teatar je rezultat tog dogovora - kaže za 24sedam Bogdanović.

Izgradnju objekta je 1940. godine započela Nemačka evangelističko-hrišćanska crkva.

Projekat arhitekte Otoa Bartninga obuhvatao je crkvu sa zgradom u kojoj bi bili smešeteni internat, kancelarije i stanovi za crkvene službenike.

- Oto Bartning je poznati arhitekta koji je bio nadahnut srednjevekovnom nemačkom arhitekturom i kombinovao je motive nemačke gotike sa tadašnjim savremenim tokovima. U tom stilu je izgrađena i Evangelistička crkva u Beogradu. Sama crkva je građena na vrlo moderan način za to doba - kaže naš sagovornik.

24sedam/Katarina Mihajlović

Objašnjava da crkva nikada nije završena, niti osveštana.

- Nikada nije zaživela. Njenu izgradnju prekinuo je Drugi svetski rat i ostala je u tom obliku u kom jeste. Nikada nije vraćena Nemcima - kaže Bogdanović.

Ističe i da je crkva povezana sa objektom koji se nalazi iza nje.

- Kula na kojoj se nalazi zvonik je ustvari i stepenišna kula za objekat koji se nalazi iza. Ta zgrada je trebalo da bude administrativno sedište crkve, tu su trebali da žive sveštenici, oni koji se brinu o crkvi, administraciji itd... Kada se uđe u kulu, stepenice vode do ulaznih vrata u stanove koji se nalaze u objektu iza - kaže Bogdanović.

Naš sagovornik dodaje i da se u zgradi iza crkve, u jednoj od prostorija u prizemlju, nalazila Zapadno pravoslavna crkva.

Nakon rata crkva nacionalizovana 

Sudbina ove crkve je slična sudbinama mnogih građevina posle rata. Ona je nacionalizovana i predata gradu na korišćenje. U prvim posleratnim godinama, na gornjem spratu nalazio se Arhiv Jugoslavije, dok je u drugom delu zgrade bila kreativna radionica pozorišta Boško Buha.

24sedam/Katarina Mihajlović

Zgrada je krajem osamdesetih godina 20. veka rekonstruisna i adaptirana za potrebe Bitef Teatra, odnosno Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala, iako je on nastao još 1967. godine u okviru pozorišta Atelje 212.

Osim Bitef teatra koji zauzima centralni deo zgrade, u okviru ovog objekta danas se nalazi i stambeni deo. Stanovi su smešteni u delu koji su Nemci predvideli za smeštaj internata, dok je jedan deo zgrade pretvoren u poslovni prostor.

Ova nedovršena evangelistička crkva danas predstavlja i zaštićeni spomenik kulture, sa statusom objekta sakralne arhitekture.

- Vernici će nam oprostiti zbog naših plemenitih namera. Ova crkva postaje hram pozorišnih muza uvek bliskih ljudskoj veri u dobro i plemenito. Bogovi umetnosti davno su nam saučesnici u našim pozorišnim ljubavima - rekla je Mira Trailović na otvaranju Bitef teatra.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi