Sabotaža Severnog toka: Ekološke posledice su bile ogromne, a ova oblast je samo čekala katastrofu

Godinu dana nakon sabotaže "Severnog toka" i dalje se ne zna ko je razneo gasovod niti je podignuta optužnica.

Na čitav slučaj se pomalo i zaboravilo, kao da se ne radi o katastrofi koja je imala i značajne klimatske posledice.

Podsetimo, 26. septembra 2022. nepoznata grupa počinilaca je na dva gasovoda, na 80 metara dubine u Baltičkom moru, postavila eksploziv, čime je onemogućena isporuka ruskog gasa ka Evropi, konkretno Nemačkoj.

Eksplozija se dogodila nadomak danskog ostrva Bornholma. Procenjeno je da je više od 115.000 tona prirodnog gasa oslobođeno za samo šest dana, kao i oko 15 miliona tona ugljen-dioksida, što je količina koju može da apsorbuje 580 miliona stabala godišnje.

Danish Defence Command via AP

Istraživači sa Univerziteta Arhus u Danskoj su istakli da su foke i pliskavice (porodica malih kitova) u prečniku od četiri kilometra bile u visokom riziku nakon eksplozije i da je moguće da je određen broj njih uginuo, dok se druge posledice mogu osetiti i 50 kilometara dalje.

Kada je reč o pomenutim kitovima, koji se nazivaju i morskim svinjama, u ovom području živi oko 500 jedinki. Iako se vrsta bolje održava u drugim delovima sveta, u Baltičkom moru je kritično ugrožena. Povreda bilo koje jedinke, pogotovo ženke, značajno bi uticala na populaciju.

Inače, curenje metana iz uništenih gasovoda "Severni tok 1" i "Severni tok 2" bilo je vidljivo i iz svemira, a satelitski snimci pokazuju da je reč o do sada najvećem curenju metana iz jedne tačke.

U trenutku početka curenja gasa iz gasovoda koji su, prema svim procenama, uništeni u diverzijama, otkriveni su seizmički poremećaji u Baltičkom moru. Gasovodi u tom trenutku nisu radili, ali je u njima bio metan pod pritiskom.

Naučnici su nakon sabotaže istakli da bi to mogla da bude jedna od najgorih industrijskih nesreća sa metanom u istoriji.

Metan, gas staklene bašte do 80 puta jači od ugljen-dioksida, odlazio je u atmosferu iz tri tačke koje su ključale na površini Baltičkog mora, od kojih je najveća, kako je navela danska vojska, prečnika jednog kilometra.

Specifična lokacija

Borholm je lepo skandinavsko ostrvo za odmor, a zbog toplog letnjeg vremena je i popularna turistička destinacija. Vode koje ga okružuju su relativno mirne, duboka voda je slojevita, a morsko dno stabilno područje koje retko doživljava struje dovoljno snažne da podigne sedimente.

Međutim, danska seizmološka oprema je na Bornholmu zabeležila da su obe eksplozije bile ekvivalentne snazi 500 kilograma TNT-a, što je veličina veoma velikih antibrodskih mina.

Profimedia

Osim toga, prema sporazumu postignutom tokom Postdamske konferencije 1945. godine, Velika Britanija i Sovjetski Savez su u ovo more bacili oko 69.000 tona nemačkog hemijskog naoružanja. 

Taj otpad su taložili tokom 1947. i 1948. godine, tako da je dno danas napunjeno brojnim artiljerijskim granatama, minama i hemijskim oružjem, uključujući nervni gas tabun.

Drugo bacanje takvog otpada dogodilo se 1959. godine. Osim toga, tokom Prvog i Drugog svetskog rata Nemačka je u more bacila oko 80.000 mina. Manje od 200 mina pronađeno je ili je eksplodiralo na moru. Nisu sva municija i hemijsko oružje, uključujući i nervni gas, ostali na mestima gde su prvobitno bačeni.

Pojedino oružje se nasukalo na obale, a znaci hemijskog zagađenja su zabeleženi u Poljskoj i drugim oblastima.

Inženjeri koji su radili na gradnji "Severnog toka" 2005. bili su svesni opasnosti morskog dna, iako tačne lokacije bačenog otpada nisu poznate. Studija, završena neposredno pre početka radova na "Severnom toku", utvrdila je postojanje nemačkih bombi sa bojnim otrovom iperitom 17 metara daleko od rute gasovoda. Fitilj jedne hemijske bombe uočen je 16 metara dalje. Uložen je maksimalni napor da se izbegnu sporne lokacije otpada dok se postavljao gasovod.

Profimedia

"Severni tok" je završen 2011, a gradnja "Severnog toka 2" započeta je 2018, prateći istu liniju oko ostrva Bornholm, i završena je prošle godine.

Bornholm je takođe mesto na kome se održavaju brojne vojne vežbe. 

Trideset devet uzoraka uzetih iz područja od 20 kilometara od mesta eksplozije pokazuju prisustvo agenasa hemijskog oružja, povezanih sa arsenikom i iperitom. Najveće koncentracije ovih agenasa i drugih zagađivača teških metala nalaze se u površinskih pet centimetara sedimenta, što znači da je i najmanje pomeranje tla moglo da oslobodi u vodu velike količine opasnog materijala.

Dobra vest je da istraživači nisu uočili dugoročan uticaj na morski život usled oslobađanja prirodnog gasa. Ipak, oni se slažu da lokacija eksplozija nije mogla biti gora kada je reč o vrstama koje tu obitavaju.

 

BONUS VIDEO

 

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi