Danas je 100 godina od rođenja prve dame Jugoslavije: Živela je kao princeza, a umrla u siromaštvu i ostavljena od svih

Jovanka Budisavljević Broz rođena je pre tačno 100 godina u Pećanima kod Udbine, a preminula je 20. oktobra 2013 godine. Ona je jedna od ključnih figura u SFRJ i supruga predsednika Jugoslavije Josipa Broza Tita. 

Poreklom iz ugledne ličke porodice Budisavljević, pridružila se Savezu komunističke omladine (SKOJ) 1941. godine i aktivno se uključila u Narodnooslobodilački pokret da bi u leto 1942. postala deo partizanske Prve ličke ženske čete.

Njena četa kasnije postaje deo Šeste ličke divizije sa kojom je prošla značajne lokacije, radeći kao politički komesar partizanske bolnice, a dva puta je bila ranjavana i odlikovana Ordenom za hrabrost.

Krajem 1945. godine, prekomandovana je u Beograd, gde je postala Titova sekretarica, zadužena za domaće poslove u rezidenciji. 

Njihov odnos se razvio nakon Titove operacije 1947. godine, što je kulminiralo venčanjem 15. aprila 1952. godine, dok je javnosti predstavljena kao njegova supruga u septembru iste godine. 

Iako je bila vanredno završila gimnaziju i započela studije književnosti, obaveze su je navele na prekid. Godine 1953. demobilisana je u činu potpukovnika JNA.

Profimedia

Kao prva dama SFRJ, aktivno je učestvovala u međunarodnim posetama i prijemima značajnih ličnosti. Tokom sedamdesetih godina 20. veka, bila je predmet kritika ljudi iz Titovog okruženja, s optužbama da se meša u kadrovska pitanja i priprema „državni udar”.

To je izazvalo nesuglasice, posebno sa Stanetom Dolancom i Nikolom Ljubičićem. Ove političke tenzije uticale su na njihov brak, što je dovelo do razlaza u avgustu 1977. godine. Nakon toga, povukla se u rezidenciju u Užičkoj 15, a na Titovoj sahrani se prvi put pojavila posle tri godine povučene tišine.

24sedam/Katarina Mihajlović

Jula 1980. godine nasilno je iseljena iz rezidencije i smeštena u kuću u Bulevaru mira 75, gde je bila u nezvaničnom „kućnom pritvoru”. Tokom svog života, nije imala lične dokumente niti zvaničnu penziju, a nije mogla ni da sprovede ostavinsku raspravu posle smrti svog supruga. 

Nakon raspada SFRJ, nastavila je da živi izolovano, a 2006. godine je utvrđeno da je kuća u kojoj je živela u lošem stanju. 

U 2009. godini dobila je lična dokumenta, ali do kraja života ostala je povučena i retko davala intervjue. Preminula je u avgustu 2013. godine u Urgentnom centru, a sahranjena je uz državne počasti u Kući cveća.

BONUS VIDEO

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi