Jugoslavije i Čehoslovačke više nema, ali prijateljstvo dveju zemalja i dalje postoji: Pogledajte kako izgleda obnovljeni "Češki dom" (FOTO)

Istorija i čvrsto prijateljstvo dve velike zemlje, nekadašnje Jugoslavije i Čehoslovačke seže odavnina, kada su beogradski Česi 1928. godine podigli "Češki dom" u srpskoj prestonici. 

Iako ni Jugoslavije ni Čehoslovačke više nema, iskreno prijateljstvo između dveju zemalja nastavili su da održavaju predsednik Srbije Aleksandar Vučić i predsednik Češke Miloš Zeman, koji su 30. januara svečano otvorili "Češki dom" u prestonici. 

"Češki dom" stacioniran je nadomak Slavije, u ulici Svetozara Markovića, a njegovi tvorci bili su beogradski Česi.

Godine 1925. Čehoslovačko udruženje odlučuje da otkupi parcelu na tadašnjoj Studeničkoj ulici, posle Drugog svetskog rata Svetozara Markovića 79, ne bi li na proleće 1926. započeli gradnju "Čehoslovačkog doma". 

To im nije pošlo za rukom, jer na spornoj parceli nisu bili iseljeni svi stanari iz kuće, zbog čega je kamen temeljac položen oktobra 1926, a "Čehoslovački dom" svečano je otvoren dve godine kasnije. 

Glavnu proslavu uveličale su značajne ličnosti tog vremena poput zastupnika kralja Aleksandra generala Milana Zelenike, ministra prosvete Milana Grola, predsednika Srpske kraljevske akademije nauka Slobodana Jovanovića, gradonačelnika Beograda Koste Kumanudija...

Trospratnu zgradu projektovao je praški arhitekta Alojz Mezera, autor i češke ambasade u Beogradu, a izgradila firma Jozefa Dupskog. 

24sedam/Goran Sivački

"Češki dom" ima kulturno-istorijske vrednosti i, kao rano ostvarenje međuratne arhitekture modernizma, nalazio se u okviru celine "Vračar", koja je uživala status prethodne zaštite, a potom u okviru "Zapadnog Vračara”, čija je prethodna zaštita istekla krajem 2020. godine.

Adaptacija počela 2022. godine 

Obnova "Češkog doma" počela je prošle godine, a Republičkoj direkciji za imovinu odobreno je 277,3 miliona dinara (2,4 miliona evra) iz budžetske rezerve za potrebe sanacije i adaptacije Češkog doma u Beogradu. 

U rešenju o upotrebi sredstava iz budžetske rezerve, navodi se da su sredstva potrebna za "vršenje investitorskih prava, organizovanje i obavljanje stručnih poslova na izvođenju radova na sanaciji i adaptaciji objekta ‘Češki dom'" u Beogradu.

U delu tehničke dokumentacije koji se odnosi na novoprojektovanu organizaciju prostora piše da će se, između ostalog, u suterenu  nalaziti Klub češke besede, u prizemlju Češki kulturni centar, kao i sala češkog kulturnog centra.

Takođe, prvi sprat će takođe biti namenjen za Češki kulturni centar, kao i za tehničke prostorije,  dok će se na drugom spratu nalaziti bibloteka i učionica.

24sedam/Goran Sivački

Rekonstrukcijom "Češkog doma" otvaraju se vrata češke kulture za sve građane Srbije, koji će upravo u tom prostoru moći da prisustvuju dramskim izložbama, književnim večerama, koncertima, i mnogim drugim događajima.

Masarikova, Tiršova, Šafarikova...

Česi, zanatlije, intelektualci, arhitekte i muzičari koji dolaze u Srbiju južno od Save i Dunava, 1869. godine osnivaju društvo "Češka beseda", kasnije "Lumir", preteču današnje "Češke besede Beograd". 

Jedan od osnivača bio je Ignjat Bajloni, industrijalac koji je u centru grada imao pivaru.

Koliki trag su Česi ostavili u srpskoj prestonici svedoče i zdanja koja su projektovali. 

Kapetan Mišino zdanje osmislio je Jan Nevole, a po rešenju Jana Dubovog izgrađena je Astronomska opservatorija na Zvezdari, dok je zgradu Jugoslovenske banke na Trgu republike, danas hotel "Centar No.1", projektovao Jaroslav Prhal, a gradila je firma "Matija Bleh"...

Znameniti Česi dobili su ulice u Beogradu kao što su: Masarikova, Jana Husa, Tiršova, Šafarikova, Švejkova, Vele Nigrinove...

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi