Sveti sveštenomučenik Joanikije I Lipovac: Stradalni mitropolit Srpske pravoslavne crkve

Sveti sveštenomučenik Joanikije I Lipovac (Stoliv, 16. februar 1890 — Aranđelovac, 18. jun 1945) bio je mitropolit crnogorsko-primorski od 1940. do 1945. godine. Proglašen je za sveštenomučenika Srpske pravoslavne crkve.

Biografija

Rođen je 16. februara 1890. godine u Stolivu u Boki Kotorskoj od roditelja Špira Lipovca i Marije Damjanović. Njegovi preci su se početkom 18. vijeka doselili u Boku iz Cuca.

Osnovnu školu završio je u Prčnju, klasičnu gimnaziju sa maturom u Kotoru, Pravoslavni bogoslovski zavod u Zadru i Filozofski fakultet u Beogradu. U Beogradu je položio i profesorski ispit iz bogoslovskih predmeta.

Rukopoložen je u čin đakona i čin prezvitera dana 8. i 10. novembra 1912. godine od episkopa bokokotorskog i dubrovačkog Vladimira Boberića. Od 1912. do 1918. godine bio je protski kapelan u Kotoru, a potom paroh u Lastvi. Od februara 1916. do novembra 1918. služio je kao rezervni vojni sveštenik.

Od 1919. do 1925. godine bio je suplent gimnazije na Cetinju, nižoj ženskoj školi, ženskoj učiteljskoj školi i Cetinjskoj bogosloviji. Bio je i honorarni profesor Cetinjske bogoslovije. Od 1925. do 1940. godine bio je profesor Prve muške gimnazije u Beogradu. Kao udov protojerej izabran je za vikarnog episkopa budimljanskog dana 8. decembra 1939. godine. Zamonašen je u manastiru Rakovici od mitropolita skopskog Josifa 1. februara 1940. i proizveden u čin igumana. Hirotonisan je za episkopa u beogradskoj Sabornoj crkvi dana 11. februara 1940. godine od patrijarha srpskog Gavrila, mitropolita skopskog Josifa i episkopa zvorničko-tuzlanskog Nektarija. Iste godine 10. decembra na vanrednom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora, izabran je za mitropolita crnogorsko-primorskog. Patrijarh Gavrilo ga je odlikovao crvenim pojasom.

Drugi svetski rat

Mitropolit Joanikije je upravljao Crnogorsko-primorskom eparhijom za vreme Drugog svetskog rata. Istorijske prilike na prostoru Mitropolije bile su veoma složene gde su se sa jedne strane našli okupator koji su SPC smatrali za antiosovinski faktor, režim Sekule Drljevića koji je Mitropoliju doživljavao kao prosrpski element, partizana koji su, u zavisnosti od perioda, bili u manjem ili većem sukobu sa Mitropolijom.

Mitropolit Joanikije je najzaslužniji što je Cetinjska bogoslovija jedina radila od svih pet bogoslovija u Srpskoj patrijaršiji. Pokušao je da izbjegne iz Jugoslavije zajedno sa sedamdeset svojih sveštenika, ali nije uspeo. Sveštenici su streljani u Zidanom mostu, a mitropolit Joanikije je prebačen u Aranđelovac, gde je mučen i ubijen 18. juna 1945. godine. Grob mu je do danas ostao nepoznat. Njegovi posmrtni ostaci nisu pronađeni. Tri dana pred pogubljenje, 15. juna 1945. godine, rekao je majoru OZNE Radojici Raki Ivanoviću da zna da odatle neće živ izaći i videti svoje najbliže i Crnu Goru, Srpsku Spartu, zrno slobode. Rekao mu je da je bio branilac srpskog naroda, da je štitio ljude od zla i da su za njega zapovesti Božije zakon, kao i da mirno predaje dušu Bogu jer nikoga nije izdao, ruke okaljao, a Bog mu je svjedok koliko je ljudi spasio. Dao je majoru jedan prsten, koji je on trebao predati njegovoj rodbini u Crnoj Gori.

Poslednje bogosluženje koje je obavio, bilo je u novosagrađenoj crkvi Preobraženja Gospodnjeg u Staparima.

Objavljivao je besjede, raspise i poslanice.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi