Pokušao da spase zemlju od rata, pa smenjen od onih kojima je njegovo srce bilo najnaklonjenije: Tragična sudbina kneza Pavla
Posmrtni ostaci kneza Pavla, kneginje Olge i njihovog sina Nikole ekshumirani su i sahranjeni u crkvi na Oplencu, u zajedničkoj grobnici Karađorđevića, uz najviše državne počasti
Na današnji dan, 1893. godine u Petrogradu (danas Sankt Peterburgu), rođen je knez Pavle Karađorđević, kao sin kneza Arsena i kneginje Aurore Pavlovne Demidov od San Donata.
Brak njegovih roditelja bio je buran i kratkorajan, te je nakon njihovog razvoda 1895. godine Pavle živeo u domaćinstvu svog strica, kneza Petra Karađorđevića u Ženevi.
Wikipedia
Nakon povratka dinastije Karađorđević na srpski presto, Pavle postaje član Kraljevskom doma.
Nakon mature u II beogradskoj gimnaziji, 1913. godine, otišao je u Englesku, gde je upisan na univerzitet Oksford.
Pročitajte još:
Iste godine je ukazom kralja Petra I proizveden u čin konjičkog potporučnika. U jesen 1914. godine uzeo je učešće u ratnim dejstvima. U januaru 1915. godine razboleo se od hepatitisa. Do odlaska na Krf obavljao je diplomatske misije u Italiji i Engleskoj, a od februara 1916. priključio se glavnom štabu. Na Krfu je radio u Međunarodnom Crvenom krstu. Krajem januara 1917. boravio je u Solunu, gde je učestvovao u pripremama za prolećnu ofanzivu. Početkom 1918. bio je na lečenju u Londonu. Posle rata stupio je na Oksford, u Koledž Hristova crkva.
Kneginju Olgu, najstariju kćer grčkog princa Nikole, upoznao je u Londonu, u julu 1922. godine. Venčali su se 22. oktobra 1923. na dan krštenja prvorođenog sina kralja Aleksandra I Karađorđevića, prestolonaslednika Petra. Venčani kum im je bio vojvoda od Jorka, budući britanski kralj Džordž VI i njegova supruga Elizabeta, vojvotkinja od Jorka. U avgustu 1924. godine rodio im se sin Aleksandar.
Wikipedia
Knez Pavle imao je zamisao da osnuje Muzej moderne umetnosti u Beogradu. Od svoje rane mladosti ispoljavao je veliko interesovanje za umetnost i najveći deo svog slobodnog vremena posvećivao je svojoj kolekciji slika i umetničkih predmeta. Počeo je da prikuplja slike za svoj muzej. Do proleća 1927. oko pedeset slika mu je obećano ili poklonjeno. Godine 1929. osniva Muzej savremene umetnosti, koji je bio smešten u Konaku kneginje Ljubice.
Od 1925. godine knez Pavle je stanovao u Beogradu, u Starom dvoru.
Sudbinu Kraljevine Jugoslavije, ali i kneza Pavla, iz korena menja jedan od najtragičnijih događaja u istoriji dinastije Karađorđević - atentan na kralja Aleksandra u Marselju.
Wikipedia
Od tog trenutka knez Pavle de fakto postaje vladar Kraljevine Jugoslavije. Naime, kralj je testamentom odredio da, u slučaju njegove smrti, Pavle postane jedan od trojice namesnika.
Knez je preuzeo vlast u veoma teškom trenutku. Evropa se u tom periodu drastično menjala. Nemačka i Italija su sve više jačale, a na drugoj strani su bile Velika Britanija i Francuska. Pavle je u takvim okolnostima pokušao da sačuva celovitost Jugoslavije i njenu neutralnost.
U aprilu 1936. godine, kneginja Olga i knez Pavle dobijaju ćerku Jelisavetu.
Unutrašnja politika i "hrvatsko pitanje"
Posle kratke vlade Bogoljuba Jeftića, knez je mandat poverio jednom od najsposobnijih srpskih političara, dotadašnjem ministru ekonomije i finansija Milanu Stojadinoviću.
Stojadinović je shvatao da Jugoslaviji preti raspad, pa je inteligentnom diplomatijom zemlju povezao sa jedne strane sa Nemačkom i Italijom, ali i sa Britanijom i Francuskom. Paralelno s tim, on je, praveći savez sa predstavnicima Slovenaca i bosanskih muslimana, potpuno isključio “hrvatski faktor”. Međutim, Stojadinović je znatno širio svoju vlast, što se nije svidelo knezu, pa ga je smenio i dao mandat Dragiši Cvetkoviću.
Wikipedia
Od tog trenutka, srpski politički vrh pravi jednu od većih grešaka i menja strategiju prema Hrvatima. Umesto njihovog političkog marginalizovanja, knez Pavle i nova vlada pokušavaju da, prihvatanjem njihovih zahteva, smire težnju hrvatske političke elite ka cepanju zemlje. Knez je uspostavio kontakt sa Mačekom, predsednikom Hrvatske seljačke stranke, kako bi se rešilo “hrvatsko pitanje” i time Hrvati “vezali” za Jugoslaviju. Kao produkt svega bilo je stvaranje Hrvatske banovine, koja je samo pojačala apetite hrvatskog političkog vrha.
Drugim rečima, knez Pavle je verovao da se ustupcima može doći do dogovora sa Hrvatima, a Stojadinović je znao da to nije moguće.
Trojni pakt i državni udar
Za to vreme, Evropa se polako spremala za rat. Nemačka je težila tome da privuče Jugoslaviju da uđe u Trojni pakt, a knez Pavle je pokušavao da sačuva neutralnost zemlje. Iako iskreni anglofil za kojeg su i Englezi govorili da više podseća na njihovog sunarodnika nego na Srbina, knez je uvideo da Ujedinjeno Kraljevstvo ne namerava da zaštiti Jugoslaviju. Zato on, na kraju, prihvata ponudu pristupanja Trojnom paktu, uz uslove koji nijednoj drugoj zemlji nisu ponuđeni. Od Jugoslavije se nije tražilo da učestvuje u vojnim operacijama, a bilo je i govora o teritorijalnim proširenjima.
Ipak, ovo nikako nije odgovaralo onima kojima je Pavlovo srce bilo najnaklonjenije – Englezima. Britanska imperija obrušila se na kneza, a potom su ga jugoslovenski komunisti proglasili za izdajnika. Preko svojih agenata u Beogradu, engleska služba potpiruje pobunu, pa samo dva dana posle potpisivanja pakta koji je Jugoslaviju trebalo da spase rata, širom zemlje izbijaju velike demonstracije koje dovode do smene tročlanog namesništva na čelu sa knezom Pavlom Karađorđevićem.
Knez je posle državnog udara uhapšen i proteran u Grčku, a sudbina Kraljevine Jugoslavije i srpskog naroda u narednim godinama je poznata.
Izgnanstvo i rehabilitacija
Nakon što su ga Britanci okarakterisali kao simpatizer nacista, knez Pavle i njegova porodica su postali zarobljenici. Iz Grčke, britanske snage odvele su ih u Keniju, pa u Južnoafričku Republiku i držale u kućnom zatočeništvu za vreme celog Drugog svetskog rata.
Posle Drugog svetskog rata nove vlasti u Jugoslaviji zabranile su povratak u zemlju knezu Pavlu i celokupnoj porodici Karađorđević. On je proglašen za izdajnika jer je vodio spoljnu politiku približavanja silama Osovine.
Wikipedia
Do kraja života je živeo u Parizu, gde se posvetio umetnosti, sakupljajući slike i retke umetnine.
Knez Pavle Karađorđević je preminuo 24. septembra 1976. godine u Neiju, kraj Pariza. Sahranjen je u Lozani. Krajem 2011. doneta je odluka o rehabilitaciji kneza Pavla, a njegova supruga kneginja Olga rehabilitovana je 2013. godine.
Posmrtni ostaci kneza Pavla, kneginje Olge i njihovog sina Nikole ekshumirani su i sahranjeni u crkvi na Oplencu, u zajedničkoj grobnici Karađorđevića, uz najviše državne počasti.
BONUS VIDEO
Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari