Jugoslavija i dalje živi u ovom monumentalnom zdanju na Novom Beogradu: Pored "Sutjeske", kakve još umetnine čuva Palata Srbije?

Palata Srbije, nekada zgrada SIV-a (Savezno izvršno veće), stacionirana na Novom Beogradu, odlukom Vlade Srbije na današnji dan 2013. godine dobila je status spomenika kulture. 

Smeštena između Bulevara Mihajla Pupina i Bulevara Nikole Tesle, Palata Federacije, kako je glasio još jedan neformalni, popularni naziv ovog zdanja, bila je arhitektonski ponos Beograda u vreme kada je izgrađena.

Ideja o podizanju palate, kao jednog od najvažnijih državnih objekata u godinama neposredno posle Drugog svetskog rata, vremenski se poklapa sa početkom izgradnje novog grada na levoj obali Save. Prema uslovima konkursa koji je raspisan 1947. godine, Palata je shvaćena ne samo kao arhitektonski, već i kao urbanistički reper čitavog budućeg Novog Beograda.

24sedam/Katarina Mihajlović

Gradnja je započeta u junu iste godine, a samo dve godine kasnije radovi su prekinuti, te je usledila višegodišnja pauza. Nakon što je odlučeno da se izgradnja nastavi, dorada projekta poverena je beogradskom arhitekti Mihailu Jankoviću i projektnom birou "Stadion", pod čijim nadzorom je objekat i realizovan u periodu od 1955. do 1961. godine.

Zdanje odiše istorijom 

Profimedia

I tako je nastalo monumentalno zdanje projektovano u obliku slova "H", površine 5.500 kvadrata sa 744 prostorije.

Ispred srednjeg krila nalazi se niži deo, pokriven staklenom kupolom, u kome je smeštena svečana dvorana (Sala Jugoslavija) koja može da primi 2.000 zvanica. Objekat sadrži 744 kancelarije (svaka zauzima oko 30 kvadrata), 13 sala za konferencije, šest salona, tri dvorane i dve garaže.

Sve što se nalazi unutra, nameštaj, stolarija, tepisi, klimatizacija - sve odiše istorijom i ostavlja bez daha svakoga ko ovde kroči. 

Već pri samom ulasku u zgradu nailazi se na stepenište koje vodi do centralnog foajea i mozaika "Sutjeska", grandioznih dimenzija od 90 kvadrata, na kojem je prikazana jedna od najznačajnijih bitaka Narodnooslobodilačke borbe. 

"Sutjeska" predstavlja rad slovenačkog umetnika Marija Pregelja (1913-1967), koji opisuje napor vojske, kao i patnje ranjenika i naroda u jednoj od najvažnijih bitaka Drugog svetskog rata.

Iz centralnog foajea ulazi se u čuvenih šest salona, koji simbolično predstavljaju nekadašnje jugoslovenske republike - Bosnu i Hercegovinu, Makedoniju, Srbiju, Hrvatsku, Sloveniju i Crnu Goru. 

Galerija jugoslovenske umetnosti 

Profimedia

Zamišljena kao urbanistički i arhitektonski reper, ali i ponos nove prestonice mlade socijalističke države, Palata je istovremeno i galerija jugoslovenske umetnosti druge polovine 20. veka, sa neverovatnom zbirkom slika, mozaika, tapiserija, skulptura..., ali i tepiha, lustera, fotelja, izrađenih rukom, najvećih domaćih umetnika i arhitekata tog trenutka.

Svaki salon je ispunjen delima najpoznatijih umetnika koji su svojim delima pokušali da dočaraju svoj rodni kraj. Pa su tako lusteri u slovenačkom salonu bili u obliku ukrasa iz Postojnske jame, hrvatski salon je imao fresku dalmatinskog krša, bosanskohercegovački tapiseriju sa šumama…

Ovo monumentalno zdanje krase i dela Petra Lubarde, Mladena Srbinovića, Peđe Milosavljevića, Tome Rosandića, kao i tapiserije Jagode Buić, ali i mermerne skulpture Save Sadnića. 

Da bi Palata delovala još monumentalnije, ispred nje je izgrađen ogroman plato sa zamašnom fontanom u središtu. Konstruisana je kao muzička, sa bezbroj načina rada mlaznica i osvetljavanja u odnosu na priliku.

Svojim arhitektonskim vrednostima, zgrada Sveznog izvršnog veća obeležila je period stvaranja danas prepoznatljive slike Novog Beograda i Beograda u celini.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi