Košaninovo doba: Kako se razvijala Botanička bašta, u čemu je nemerljiv bio doprinos čuvenog biologa

Istaknuti naučnik biolog, univerzitetski profesor i akademik Srpske kraljevske akademije, Nedeljko Košanin, koji je bio upravnik Botaničkog zavoda i Botaničke bašte “Jevremovac”, preminuo je na današnji dan pre 87 godina.

Zaslužan je i za početak izdavanja lista “Glasnik Botaničkog zavoda i botaničke bašte”, koji je sarađivao sa više od 90 botaničkih institucija u svetu.

Kako samostalno, tako i u saradnji sa istaknutim botaničarima širom sveta, opisao je mnoštvo novih biljnih vrstva. Tako su, u znak poštovanja prema njegovom radu, domaći i strani istraživači novootkrivenim biljakama davali imena po njemu.

Posle poznatog “Pančićevog doba”, njegov rad obeležio je epohu od kraja Prvog svetsko rata, 1918. godine, pa sve do njegove smrti, 1934. godine, u razvoju botanike u zemlji, poznatu pod nazivom “Košaninovo doba”.

Upravo, u čast vrhunskom botaničaru, naučniku, akademiku, vajar Milun Vidić napravio je njegovu bistu, koja se i danas nalazi u botaničkoj bašti “Jevremovac”.

Poreklo imena “Jevremovac”

Botanička bašta, deo Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, osnovana je 1874. godine, na osnovu odluke Ministarstva prosvete Kraljevine Srbije, a predlog je dao srpski naučnik Josif Pančić, koji je ujedno bio i njen prvi upravnik.

Tada je botanička bašta formirana s objašnjenjem da postoji potreba “da se na malom prostoru sastavi flora one zemlje, čija se omladina ima tu botanici da uči i da pribere sve one eksotne biljke koje su potrebne da u bašti bude uglavnom predstavljena vegetacija celog sveta”.

Prvobitno je bila smeštena na kraju nekadašnje Dunavske ulice, u blizini obale reke Dunav, gde je ostala sve do 1888. godine, kada je većina biljaka potopljenja izlivanjem reke.

Naredne godine, kralj Milan Obrenović poklonio je imanje Velikoj školi u Beogradu za smeštanje nove botaničke bašte, u Takovskoj ulici.

Ipak, kralj je imao jedan uslov. Želeo je da se bašta nazove “Jevremovac”, jer je to zemljište nasledio od dede Jevrema. Taj naziv, bašta je nosila sve do 1940. godine, kada je prestao da se upotrebljava, a onda je od 1991. godine opet vraćeno, kada je postalo i zvanično ime botaničke bašte.

Na pet hektara – hiljade biljnih vrsta

Bogat biljni fond botaničke bašte “Jevremovac” prostire se na oko pet hektara, sa skoro hiljadu vrstva drveća, žbunja i zeljastih biljaka.

U sklopu bašte, nalaze se i Institut za botaniku, biblioteka, herbarijum, Staklena bašta, kao i upravna zgrada, slušaonice i laboratorije.

Biblioteka sadrži komplet od 10 tomova “Flora Graeca”, što predstavlja izuzetnu vrednost, jer je svrstava u jednu od retkih u svetu koja ih poseduje.

Spomenik prirode

Na predlog Zavoda za zaštitu prirode Srbije, Botanička bašta “Jevremovac” je 1995. godine odlukom Skupštine Srbije proglašena za spomenik prirode. Upravo tada je stavljena pod poseban režim zaštite, pod kojim se nalazi i danas.

Herbarijum, takođe, sadrži vrednu zbirku biljaka sa Balkanskog poluostrva, a i čitave Evrope, koju je godinama skupljao Josif Pančić, a u državno vlasništvo prelazi 1860. godine.

Pročitajte još:

Objekat posle 25 godina legalizovan: Na 2.000 kvadrata, u centru Beograda, gradiće se legat Josifa Pančića (FOTO)

Staklena bašta ili Staklenik podignuta je 1892. godine, a na prostoru od 500 kvadratnih metara gaji se više od hiljadu primeraka tropskih i suptropskih vrsta biljaka.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi