Odgovorni za smrt 30 miliona ljudi, a druge optužuju za invaziju i agresiju: SAD već 75 godina konstantno vode ratove

Ovih dana, dok traju sukobi u Ukrajini, Sjedinjene Američke Države uporno optužuju Rusiju za invaziju i agresiju. Američki predsednik Džozef Bajden je poručio da je Moskva odgovorna za rat i dodao:

- Molitve celog sveta večeras su uz narod Ukrajine koji trpi ničim izazvan i neopravdan napad ruskih vojnih snaga. Predsednik Putin odabrao je rat s predumišljajem koji će doneti katastrofalne gubitke života i ljudske patnje. Samo je Rusija odgovorna za smrt i uništenje koje će ovaj napad doneti, a Sjedinjene Države i njihovi saveznici i partneri će odgovoriti na ujedinjen i odlučan način. Svet će Rusiju smatrati odgovornom.

AP Photo/Hoshang Hashimi, File

Već godinama, SAD se predstavljaju kao “svetski policajac” koji zarad “demokratije” i “mira” napada, bombarduje i uništava zemlje širom sveta. Njihova vojna delovanja su se posebno povećala posle terorističkog napada 11. septembra 2001. godine, kada su srušene Kule bliznakinje u Njujorku. Tada “borba protiv terorizma” postaje glavni fokus i razlog za delovanje na prostorima drugih zemalja.

Prema podacima Memorijalnog muzeja Holokausta SAD, nacistička Nemačka je tokom Drugog svetskog rata odgovorna za smrt 18.723.900 civila i zarobljenika. S druge strane, prema istraživanju istoričara Džejmsa Lukasa, SAD su od 1945. godine do danas, u vojnim intervencijama u 37 zemalja, direktno odgovorne za smrt od 20 do 30 miliona ljudi.

Kao neko ko se “bori za mir”, SAD mogu da se pohvale ogromnim brojem ratova u kojima su, direktno ili indirektno, učestvovale. Ovo je spisak najznačajnijih (a bilo ih je mnogo više) sukoba u kojima je Amerika učestvovala od Drugog svetskog rata do danas.

Grčki građanski rat (1946 - 1949)

Grčki građanski rat trajao je od 1946. do 1949. godine i bio je prva posleratna komunistička pobuna. Pobeda Vlade antikomunističkih snaga je vodila grčkom članstvu u NATO i pomogla je da se definiše ideološka ravnoteža moći u Egejskom moru tokom celog Hladnog rata.

Wikipedia

Građanski rat su vodio između dveju strana - jednu su činili uglavnom konzervativno grčko civilno stanovništvo i oružane snage grčke vlade koje su podržavali SAD i Ujedinjeno Kraljevstvo, a sa druge strane su većinom bili grčki komunisti i glavno članstvo najveće antinacističke organizacije (ELAS), čije je vođstvo kontrolisala Komunistička partija Grčke.

Građanski rat je ostavio u nasledstvo Grčkoj političku polarizaciju; kao rezultat rata Grčka je takođe ušla u savez sa SAD i stupila je u NATO, dok su odnosi sa severnim sovjetski orijentisanim susedima ostali zategnuti.

Korejski rat (1950 - 1953)

Neobjavljeni rat između Južne i Severne Koreje je realno počeo još 1947. godine bezbrojnim vojnim "incidentima".

Po, u zapadnom svetu, službenoj verziji događaja, rat počinje severnokorejskim napadom na Južnu Koreju 25. juna 1950, dok je on po službenoj severnokorejskoj verziji počeo južnokorejskim napadom na severnokorejski grad Haeju.

Prekretnicu u ratu predstavljalo je iskrcavanje američkih snaga kod Inčeona, u severnokorejskoj pozadini. Severnokorejske jedinice su bile prisiljene na užurbano povlačenje, pa su snage UN oslobodile celu teritoriju Južne Koreje. Tada američki general Daglas Makartur odlučuje da nastavi rat, da pređe 38. paralelu i ujedini Koreju, ovaj put pod američkim patronatom.

Wikipedia

Taj potez ozbiljno je zabrinuo komunističku vlast u NR Kini, koja je pokušala da upozori Amerikance da se zaustave ili će se severnokorejskim jedinicama pridružiti kineske snage. Kina tada šalje svoje dobrovoljce i američke trupe su primorane da se povuku.

Kada severna strana ponovno prelazi preko 38. paralele, osramoćeni Makartur je javno zahtevao proširenje rata na Kinu i korišćenje nuklearnog oružja, otvoreno se suprotstavivši američkom predsedniku Hariju Trumanu.

Postojao je strah od izbijanja trećeg svetskog rata, pa je Makartur smenjen, a front se ubrzo stabilizovao.

Prvi pregovori o primirju održani su 10. jula 1951. u Kesongu. Posle toga su prekinuti, i bilo je održano više od stotinu sastanaka o prekidu vatre. Pregovori su 27. jula 1953. godine završeni potpisivanjem primirja u Panmundžonu.

Vijetnamski rat (1955 - 1975)

Vijetnamski rat bio je sukob Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) u savezu sa Vijetkongom protiv Republike Vijetnam (Južni Vijetnam) u savezu sa SAD.

Mnogi smatraju Vijetnamski rat za „zastupnički rat“, jedan od nekoliko koji su se dogodili tokom Hladnog rata između SAD i zapdnih zemalja i njenih zapadnih saveznika sa jedne strane i Sovjetskog Saveza i Narodne Republike Kine.

Wikipedia

Rat se vodio na teritoriji Južnog Vijetnama i u pograničnim krajevima susednih država Kambodže i Laosa, uz povremene kampanje bombardovanja Severnog Vijetnama (operacija „Kotrljajući grom“).

Američke borbene trupe bile umešane u sukob još od 1959, ali ne u velikim brojkama, sve do 1965. godine. SAD su  napustile Vijetnam tek 1973. godine.

U dvadesetogodišnjem ratu poginulo je oko 58.000 Amerikanaca, 75.000 Francuza i oko dva miliona Vijetnamaca.

Zalivski rat (1990 - 1991)

Zalivski rat je sukob između Iraka i koalicionih snaga 34 države pod mandatom Ujedinjenih nacija i vođstvom SAD, sa ciljem da se proteraju iračke snage koje su okupirale Kuvajt.

Uvod u rat je bila iračka invazija Kuvajta 2. avgusta 1990. godine, prateći nedokazanu optužbu Iraka da Kuvajt nelegalno crpi naftu iz izvora duž iračke granice. Invazija je bila suočena sa trenutnim ekonomskim sankcijama protiv Iraka od strane Ujedinjenih nacija.

Wikipedia

Neprijateljstva su počela u januaru 1991. godine, a ishod je bila pobeda koalicionih snaga, koje su isterale iračke snage iz Kuvajta sa minimalnim gubicima u ljudstvu. Kopnene i vazdušne bitke su vođene u Kuvajtu, Iraku i u graničnim delovima Saudijske Arabije. Rat se nije proširio izvan ovih teritorija, iako je Irak ispalio rakete na izraelske gradove.

Broj žrtava Zalivskog rata se razlikuje. Preneseno je da je broj poginulih koalicionih vojnika 378, ali je Ministarstvo odbrane izjavilo da su gubici američkih snaga 147 vojnika u borbi i 325 smrti van borbe.

Velika Britanija je izgubila 24 vojnika, arapske zemlje su izgubile 39 ljudi, Francuska je izgubila dva čoveka. Najveće pojedinačne gubitke koalicione snage pretrpele su 25. februara 1991, kada je irački „Skad“ projektil pogodio američke vojne barake u Dahranu ubivši 28 američkih rezervista iz Pensilvanije.

Napad na SR Jugoslaviju (1999)

NATO bombardovanje Savezne Republike Jugoslavije bila je završna faza rata na Kosovu i Metohiji, koja je trajala je od 24. marta do 10. juna 1999. godine. To je bilo drugo važnije vojno uplitanje NATO-a nakon bombardovanja Republike Srpske u operaciji „Namerna sila“ 1995. godine.

Intervencija NATO-a je izvršena bez odobrenja Saveta bezbednosti zbog lažnih optužbi da srpske snage bezbednosti vrše etničko čišćenje kosovskih Albanaca. Neposredan povod za akciju bila su dešavanja u Račku i odbijanje jugoslovenske delegacije da potpiše Sporazum iz Rambujea.

Profimedia

U bombardovanju je pored SAD učestvovalo 18 zemalja, a za 78 dana koliko je agresija trajala evidentirano je oko 2.300 udara u kojima je ispaljeno i bačeno 22.000 tona različitih projektila. Poginulo je oko 2.500 civila.

NATO je tada koristio i projektile sa osiromašenim uranijumom, čime je, pored ogromnih posledica po zdravlje ljudi, naneo i nemerljivu štetu prirodi u ovom delu Evrope. 

Rat u Avganistanu (2001 - 2021)

Američke trupe napale su Avganistan 7. oktobra 2001, manje od mesec dana posle 11. septembra, kada su se u Njujorku i Vašingtonu dogodili teroristički napadi. Ono što je planirano kao brzopotezno savladavanje talibana, pretvorilo se u krvavi, beskrajni gerilski rat, koji je trajao 20 godina.

Administracija tadašnjeg predsednika SAD Džordža Buša, za napade na Svetski trgovinski centar i Pentagon optužila je Al Kaidu, predvođenu Osamom bin Ladenom, čiju predaju su zahtevali od talibana, verujući da se krije u Avganistanu. Talibanski lider Mulah Omar zatražio je dokaze za te tvrdnje, a ono što je umesto njih dobio bio je rat.

Wikipedia

Uz pomoć američkih kopnenih trupa i aviona, do sredine novembra te godine snage NATO-a uspele su da potisnu talibane iz većih gradova u Avganistanu i preuzmu prestonicu Kabul.

Formirana je nova avganistanska vlada koju je domaće stanovništvo gledalo kao kolaboracionističku.

Tek prošle godine, Amerikanci su konačno odlučili da povuku svoje trupe iz Avganistana. Za vreme njihovog prisustva u toj zemlji poginulo je više stotina hiljada civila, a broj izbeglica je višestruko veći. 

Prilikom paničnog povlačenja poslednje na šta su Amerikanci mislili bili su njihovi avganistanski saradnici. Ostavili su ih na milost i nemilost novim vlastima na čelu sa talibanima.

Rat u Iraku (2003 - 2011)

Invazija na Irak 2003. započeta je 20. marta od strane od koalicije 48 zemalja koju je su predvodile Sjedinjene Američke Države. Ona je označila početak rata u Iraku. Bagdad je pao 9. aprila 2003, a 1. maja američki predsednik Džordž V. Buš proglasio je kraj većih borbenih operacija okončavanja vladavine partije Baas i zbacivanja iračkog predsednika Sadama Huseina sa vlasti.

Nakon toga je usledio prelazni period. Sam rat izazvao je brojne kontroverze, od kojih je najveća optužba da Irak poseduje oružje za masovno uništenje, za koju se ispostavilo da je notorna laž. I pored toga, Sjedinjene Američke Države i danas tvrde da je sukob bio legitiman.

Wikipedia

Dana 30. juna 2009. godine, nakon višegodišnjih unutrašnjih borbi sa iračkim gerilcima, trupe SAD su predale kontrolu nad gradovima i suverenitet nad zemljom sebi lojalnim vlastima. 

Ovaj rat se delio na dve faze. Invazija na Irak - koja je trajala od 20. marta do 1. maja 2003. To je bio sukob između angloameričke invazione vojske i vojske režima Sadama Huseina.

Okupacija Iraka - odnosno razdoblje tzv. iračke insurekcije (nakon završetka invazije), u kom se bore američke i okupacione snage drugih zemalja, zajedno sa novom iračkom vojskom, protiv raznih frakcija iračkih pobunjenika i stranih terorista, članova Al Kaide.

Broj mrtvih u sukobu je nepoznat, ali procene sežu od najmanje 150.000 do najviše milion ljudi. Irak se posle ovog sukoba više nikada nije oporavio.

Rat u Libiji (2011)

Rat u Libiji je počeo nakon što su se antivladini protesti pretvorili u oružanu pobunu, a zatim i u građanski rat između državnih i pobunjeničkih snaga. Posle višenedeljnih sukoba, Savet bezbednosti Organizacije ujedinjenih nacija je 17. marta 2011. odobrio uspostavljanje zone zabrane leta iznad Libije, što je dovelo do višemesečnih vazdušnih udara u toj zemlji, najpre pod vođstvom nekoliko zapadnih zemalja, a potom i NATO-a. Uprkos relativno neutralnom tonu rezolucije, udari su bili usmereni isključivo protiv snaga pod komandom Gadafija.

Protesti su počeli 15. februara s ciljem smene vlade, a posle nekoliko dana su se pretvorili u oružanu pobunu. U prvim danima sukoba pobunjenici su imali više uspeha, te su pod svoju kontrolu stavili nekoliko strateški važnih gradova.

icrc.org

Kontraofanziva koju su pokrenule libijske oružane snage rezultovala je padom većine pobunjeničkih uporišta, i kada je zapretila opasnost da zauzmu i glavno pobunjeničko uporište, grad Bengazi, Savet bezbednosti Organizacije ujedinjenih nacija doneo je rezoluciju o uspostavljanju zone zabrane leta i o zaštiti civilnog stanovništva.

Vojnu intervenciju u Libiji sprovodila je koalicija zemalja koju su činile Francuska, Ujedinjeno Kraljevstvo, SAD i Kanada, dok je kasnije NATO preuzeo inicijativu. Od tada, odvijaju se napadi vazdušnih snaga NATO-a po ciljevima u Libiji i vode se međusobne borbe između libijskih oružanih snaga i pobunjenika.

Tokom nekoliko meseci zaraćene strane su kontrolisale različite delove zemlje - Libijska Džamahirija, sa Moamerom Gadafijem, imala je sedište u zvaničnoj prestonici, Tripoliju, te su njene trupe držale zapadni deo zemlje, dok su pobunjeničke trupe, pod vođstvom Prelaznog nacionalnog saveta, imale sedište u Bengaziju i kontrolisale istočni deo zemlje.

Dana 20. avgusta, pobunjenici pokreću ofanzivu, koja se okončava osvajanjem Tripolija. U naredna dva meseca, Gadafijeve snage pružaju otpor iz svega nekoliko enklava, sa sedištem u Sirtu.

Dana 20. oktobra, usledila je nova ofanziva, koja je dovela do pada grada, kao i hapšenja i smrti višedecenijskog libijskog vođe, Gadafijevog sina Mutasima, kao i nekoliko ljudi iz njegovog kruga.

Rat u Siriji (2011 - danas)

Građanski rat u Siriji je tekući oružani konflikt između predstavnika vlasti i opozicije u Siriji. Počeo je 15. marta 2011. godine istovremenim demonstracijama u više sirijskih gradova protiv sirijske vlade i predsednika Sirije Bašara el Asada, pod uticajem Arapskog proleća.

Protesti i demonstracije, koje su podržale SAD, kasnije su prerasli u oružane sukobe, a 2012. godine sukob pobunjenika i Vojske Sirije prerasta u građanski rat.

U proleće 2011. sirijska vlada koristi Vojsku Sirije u gušenju protesta i demonstracija. Nekoliko gradova je osvojeno, a Arapska liga, SAD, Evropska unija i druge zemlje su optuživali sirijski režim zbog brutalnog obračuna sa demonstrantima.

Wikipedia

Pokušaj da se kroz Savet bezbednosti, kao na primeru Libije, uvede zona zabranjenog leta i izvrši vojna intervencija blokirale su Kina i Rusija iz straha od dodatne eskalacije nasilja i jednostranih rešenja.

Rusija je 2015. godine počela bombardovanje pobunjeničkih uporišta u Siriji, najviše područja gde se nalazi ISIS, kao znak otvorene podrške sirijskom režimu i predsedniku Bašaru al Asadu. U Savetu bezbednosti UN uložili su veto na osam rezolucija o Siriji, dok je Kina uložila veto na šest.

Međutim, 7. aprila 2017. godine SAD su napale vojni aerodom u blizini Homsa, kao odgovor na navodni hemijski napad u provinciji Idlib. Sličan napad se dogodio u aprilu 2018, a SAD su se pridružile i Velika Britanija i Francuska.

Ostali sukobi

Pored navedenih ratova, SAD su bile vojno aktivne i na Filipinima, u Gvatemali, Libanu, Nikaragvi, Panami, Bosni i Hercegovini, Jemenu i Somaliji. Od 2014. godine je usledio građanski rat u Ukrajini, gde SAD, prema zvaničnim podacima, ne učestvuju zvanično.

Svaka od ovih intervencija je imala neki svoj cilj, a uplitanje je variralo od vojne intervencije do delovanje specijalnih jedinica američkih obaveštajnih struktura.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi