Beograd ga je obožavao, svet ga je voleo, Srbija ga zaboravila: Priča o prvom domaćem filmskom superstaru! (FOTO/VIDEO)

Prva srpska filmska zvezda svetskog kalibra, Svetislav Ivan Petrović, bio je čovek čija priča spaja umetnički talenat, nepokolebljivi ponos na svoje poreklo i dramatične preokrete istorije. Njegovo ime danas je zaboravljeno, ali njegov doprinos kinematografiji u Evropi između dva svetska rata zaslužuje mesto među velikanima.

Prvi Srbin koji je osvojio filmski svet

Rođen 1. januara 1894. godine u Budimpešti, u srpskoj porodici, Svetislav Ivan Petrović odrastao je u Novom Sadu, gradu koji je uvek smatrao svojim pravim domom. Iako je prema nekim izvorima rođen u Budimpešti, Petrović je uvek sa ponosom isticao Novi Sad kao mesto svog porekla. Školovanje je započeo upravo u ovom gradu, a potom je nastavio studije na Politehničkoj akademiji u Budimpešti. Međutim, strast prema glumi brzo ga je odvela u umetničke vode.

Njegova prva velika uloga bila je u filmu mađarskog režisera Mihalja Kertesa (poznatijeg kasnije kao Majkl Kertiz, reditelja čuvene „Kazablanke“). Film „Dama sa suncokretom“ iz 1920. godine lansirao ga je u vrh evropske filmske scene. Visok, markantan, lepog lica i sonornog glasa, Petrović je bio oličenje idealnog filmskog zavodnika i plemića, a njegov slovenski šarm osvajao je publiku širom Evrope.

Profimedia

 

Srpski Rudolf Valentino

Dok je osvajao filmske ekrane, Petrović je postao prava zvezda. Njegova popularnost dostigla je vrhunac dvadesetih godina prošlog veka, kada su ga mnogi videli kao potencijalnog naslednika Rudolfa Valentina, legendarnog latino zavodnika. Nakon Valentinove iznenadne smrti, svetski filmski studiji tražili su novu zvezdu koja bi mogla preuzeti njegovo mesto. Svetislav Ivan Petrović bio je ozbiljan kandidat, ali njegov slovenski akcenat u zvučnim filmovima sprečio ga je da ostvari holivudsku karijeru.

Profimedia

 

Uprkos tome, Petrović je ostao neprevaziđena ikona evropskog filma. Glumio je u Budimpešti, Beču, Berlinu, Parizu i mnogim drugim evropskim metropolama, snimivši preko stotinu filmova u različitim žanrovima. Njegove najpoznatije uloge bile su u ostvarenjima „Umetnička duša“, „Alahev vrt“, „Kozak i slavuj“, „Proces“, „Gola žena“, „Sirena Morgana“ i „Lift za gubilište“.

Beograd u histeriji

Petrovićev povratak u Srbiju 1928. godine izazvao je pravu pomamu. Novine su zabeležile kako su se „devojke doslovno bacale pod njegov automobil“, dok su se Beograđanke nadale da će im makar jedan njegov pogled biti upućen. Njegova popularnost bila je tolika da ga je kralj Aleksandar Karađorđević odlikovao Ordenom Svetog Save prvog stepena za doprinos popularizaciji filmske umetnosti.

Ratna iskušenja i pad u zaborav

Dolazak Drugog svetskog rata označio je prekretnicu u Petrovićevoj karijeri. Pod pritiskom, 1940. godine snimio je propagandni film „Neprijatelji“ režisera Viktora Turžanskog, kojim je opravdavana nemačka okupacija Poljske. Međutim, ubrzo nakon toga učestvovao je u snimanju antiratnog filma „Evropa ne odgovara“, koji je ostao njegovo najznačajnije delo tog perioda.

Nakon rata, Petrović je napustio Mađarsku i preselio se u Nemačku, gde je nastavio da glumi u epizodnim ulogama. U posleratnoj Jugoslaviji bio je gotovo zaboravljen. Njegova jedina uloga u jugoslovenskom filmu bila je u „Dalmatinskoj svadbi“ iz 1953. godine.

Profimedia

 

Kraj jedne zvezde

Svetislav Ivan Petrović preminuo je 18. oktobra 1962. godine u Minhenu, od raka želuca. Sahranjen je u tom gradu, daleko od rodne Srbije, koja ga je već tada gotovo u potpunosti zaboravila.

Nasleđe koje zaslužuje pažnju

Iako su njegovi filmovi retko prikazivani u posleratnoj Jugoslaviji, njegov doprinos evropskoj kinematografiji ostaje neizbrisiv. Petrović je bio pionir srpske glume, čovek koji je svojom harizmom, talentom i neosporivom elegancijom osvajao publiku širom Evrope. Njegova priča je svedočanstvo o tome koliko daleko umetnici mogu otići kada imaju hrabrosti i snagu da slede svoje snove.

Danas, kroz retrospektive u Jugoslovenskoj kinoteci i sećanja filmofila, ime Svetislava Ivana Petrovića polako izlazi iz senke zaborava. Njegova priča ostaje inspiracija i podsećanje na zvezdu koja je sijala daleko izvan granica Srbije.

Bonus video

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi