Na današnji dan umro je Stefan Nemanja: Iz najveće patnje podigao Đurđeve stupove, a iz najčistije ljubavi Hilandar

Veliki župan Raške, jedan od najznačajnijih srpskih vladara i rodonačelnik dinastije Nemanjić, Stefan Nemanja, preminuo je na današnji dan 1199. godine.

Smrt ga je zatekla u manastiru Hilandar, na Svetoj gori, gde je proveo poslednje godine života kao monah Simeon, pošto se nakon silaska s vlasti zamonašio.

Život i dolazak na vlast

Rođen je u periodu od 1109. do 1113. godine u Ribnici (današnjoj Podgorici), koja je bila deo srednjovekovne srpske države Duklje koja je postojala od VII veka do druge polovine XII veka.  Kršten je najpre u rimokatoličkoj crkvi, a pošto se sa porodicom vratio u Rašku, kršten je u Crkvi Svetih Petra i Pavla u Rasu po grčkom obredu.

Oženio se Anom, plemkinjom, o čijem se poreklu danas ne zna mnogo, sa kojom je dobio tri sina - Vukana, Stefana i Rastka, kao i tri ćerke - Jefimiju, Elenu i ćerku nepoznatog imena koja je u braku sa plemićem Tihomirom rodila Konstantina I koji je bio bugarski car.

Godine 1162, dobivši na upravu županiju Dubočicu, Nemanja postaje direktan vazal vizantijskog cara Manojla I Komnina. Uporedo s tim događajima počinje izgradnju dva manastira, Svetog Nikole i manastira posvećenog Bogorodici u Kuršumliji, čime stiče veliku podršku Vizantije, naročito crkve, ali se zamera braći.

Nemanju su pristalice oslobodile i pomogle su mu da postane veliki župan Raške. Njegova starija braća su pobegla u Vizantiju, a on je održao obećanje i 1171. godine počeo da gradi manastir Đurđevi stupovi.

Printscreen/Youtube/Vladimir

Ubrzo je oslobođen, a 1166. godine zbacuje sa vlasti svog najstarijeg brata Tihomira i sa ostalom braćom, Stacimirom i Miroslavom, progoni ga iz zemlje.

U jesen 1168. godine car Manojlo šalje vojsku proteranoj braći kako bi skinuli sa vlasti Stefana Nemanju, ali u bici kod Pantina Stefan Nemanja pobeđuje i zvanično biva prihvaćen kao veliki župan Raške i vizantijski vazal.

Osvajački pohodi Stefana Nemanje

Stefan Nemanja je ratovao protiv Vizantije i Mletačke republike tokom svoje vladavine, čime je teritoriju Srbije proširio na Zetu i Neretvu.

Pružao je vojnu podršku Vizantiji sve do smrti cara Manojla 1180. godine, nakon čega se okreće Vatikanu i papstvu.

Oslabljena Vizantija Nemanji daje mogućnost proširenja, tako da on osvaja Beograd, Niš, Kosovo i Metohiju i dolazi sve do današnje Sofije.

Predaja vlasti i okretanje crkvi

Na velikom državnom saboru 25. marta 1196. godine predaje vlast svom srednjem sinu Stefanu, a najstarijem sinu Vukanu poverava Zetu, Travuniju, Hvosno i Toplicu, nakon čega odlazi u manastir gde se zajedno sa svojom suprugom Anom zamonašio. Dobili su monaška imena Simeon i Anastasija.

Bio je ktitor Studenice, Đurđevih stupova, sa sinom Rastkom (monaško Sava) podigao je iznova Hilandar, kao i veliki broj manastira i crkava. 

U njegovim žitijima piše da je molio Svetog Đorđa da ga oslobodi i da mu je obećao da će mu, zauzvrat, sagraditi manastir, i da je "otkupio datu reč" upravo podizanjem Đurđevih stupova.

Sa sinom Savom odlazi na Svetu goru 1198. godine da obnove manastir Hilandar, gde i umire 13. februara 1199. godine.

Svetogorski savez ga je naredne godine kanonizovan kao Svetog Simeona Mirotočivog, a SPC ga slavi 26. februara po gregorijanskom kalendaru, tj. 13. februara po julijanskom kalendaru.

Njegove mošti Sava prenosi u manastir Studenicu, kako bi nad njima izmirio zavađenu braću Stefana i Vukana koji su se borili za vlast.

Od tada pa do dana današnjeg, posmrtni ostaci Stefana Nemanje se nalaze u manastiru Studenica.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi