Vojvoda Stepa: Vojskovođa koji je živeo i radio pod parolom - Otadžbini se daje sve, a od nje se ne uzima ništa (FOTO)

Na današnji dan rođen je vojvoda Stepan Stepanović Stepa, jedan od najvećih vojskovođa koje je Srbija ikada imala. Čuveni srpski vojvoda učestovao je u svim oslobodilačkim ratovima koje je Srbija vodila od 1876. do 1918. godine.

Bio je komandant slavne Druge srpske armije, vojskovođa i pobednik s Jedrena, Cera, Kolubare, Puste Reke i Solunskog fronta, a u dva navrata i ministar vojni.

Hrabar, skroman, iskusan i istrajan. U pravo vreme znao je da povuče taktički potez koji bi iznenadio protivnika.

Vojvoda Stepa Stepanović rođen je u Kumodražu 12. marta 1856. godine, kao četvrto od petoro dece Ivana i Radojke.

Zainteresovan za nacionalno buđenje srpskog naroda i za vojni a ne sveštenički poziv, naprečac je napustio šestogodišnju gimnaziju u Beogradu, da bi 1874. upisao Artiljerijsku školu.

Govorio je da se za vojnički poziv opredelio ne iz želje za avanturama i doživljajima, nego iz prostog saznanja da samo vojnik može izvojevati mesto njegovom narodu na koje on ima pravo.

Foto: Wikipedia

 

Njegovo školovanje u Artiljerijskoj školi, međutim, bilo je prekinuto posle dve godine zbog izbijanja Prvog srpsko-turskog rata u junu 1876. godine.

U srpsko-turskim ratovima (1876-1878) učestvovao je kao pitomac narednik, a kasnije potporučnik. Već tada je bio zapažen kao hrabar i istrajan vojni starešina, koji je u kritičnim momentima ulazio u streljački stroj da ličnim primerom hrabri svoje vojnike, zbog čega je i odlikovan Takovskim krstom s mačevima.

U Prvom balkanskom ratu (1912-1913) komandovao je Drugom armijom, koja je pomogla Bugarima i odigrala ključnu ulogu u opsadi i zauzimanju Jedrena, kao i u zarobljavanju više od 60.000 Turaka. Sablja turskog komandanta Jedrena Šukri-paše, predata Stepi, čuva se u Narodnom muzeju u Čačku.

U Drugom balkanskom ratu, armija pod njegovom komandom požrtvovano je branila nišavsku zonu sa utvrđenim logorom u Pirotu.

U Velikom ili Prvom svetskom ratu (1914 - 1918) komandovao je čuvenom Drugom armijom i izvojevao veličanstvenu pobedu nad Austrougarima, nanevši centralnim silama prvi poraz u tom sukobu.

Cerska bitka vođena je od 12. do 24. avgusta 1914. godine, a u istoriografiji se pominje i kao Jadarska bitka, jer su glavne vojne operacije vođene u slivu reke Jadar.

Do prvog velikog okršaja na planini Cer došlo je u noći između 15. i 16. avgusta kod Tekeriša, a potom su teške borbe vođene sve do 20. avgusta na frontu širine 50 kilometara i pravcu Šabac-Tekeriš-Krupanj.

Austrougarske snage imale su više od 200.000 ljudi, dobro naoružanih i opremljenih, a Vojska Kraljevine Srbije je imala 180.000 vojnika i neviđen moral.

Presudnu ulogu u Cerskoj bici odigrala je Druga armija, kao najznačajnija operativna grupa, i njen komandant Stepa Stepanović, koji je izradio plan operativnih dejstava i u ključnom trenutku uputio jedan puk da ovlada grebenom Cer, što je odlučilo ishod bitke.

Zbog tiih zasluga, regent Aleksandar Karađorđević je Stepanoviću dodelio čin vojvode.

Foto: Wikipedia

 

Vojvoda Stepa je kasnije sa srpskim snagama učestvovao i u drugim dejstvima, Kolubarskoj bici, povlačenju preko Albanije i proboju Solunskog fronta. Proboj Solunskog fronta bio je i njegov najveći vojni uspeh, što ga je uvrstilo u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata.

Posle uspešnog proboja Solunskog fronta i oslobođenja Srbije, armija vojvode Stepe je u novembru 1918. godine oslobodila Sarajevo. U gradu mu je priređen veličanstven doček, a za boravak mu je određen dvorac turskih vezira i austrougarskih guvernera, što je vojvoda odbio i za sebe odabrao prostorije u pomoćnoj zgradi.

Godinu dana po završetku rata povukao se iz aktivne službe. Na sopstveni zahtev penzionisan je 1919. godine. Odbivši brojne povlastice i privilegije, preselio se u Čačak, gde je do smrti živeo u kući svog tasta Veselina Milanovića, u ulici koja danas nosi njegovo ime.

Živeo je i radio pod parolom: "Otadžbini se daje sve, a od nje se ne uzima ništa".

Umro je 27. aprila 1929. godine. Njegove poslednje reči na samrti, kažu, bile su: "Polazite napred!"

Foto: Wikipedia

Smrt vojvode Stepe oplakivala je cela Srbija, a sahrani u Čačku prisustvovali su kralj Aleksandar Karađorđević, patrijarh srpski Dimitrije, vojvodini saborci, predstavnici političkog života u Srbiji i predstavnici stranih delegacija.

O smrti čuvenog srpskog vojvode pisala je i strana štampa.

"Skroman, miran, Stepanović je postao slavan i pre Velikog rata, zbog svog junaštva, urednosti, pravednosti i energije", pisao je tada "Mančester Gardijan".

Bonus video

 

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi