TEMA 24sedam: Profil pedofila - da li je zakonom predviđena adekvatna kazna? (2. nastavak)

Grupa pedofila seksualno je zlostavljala osmogodišnju devojčicu na Popovoj plaži u Zaječaru. Pod izgovorom da je uče da pliva, posle igre u vodi kupovali bi joj sladoled, da bi ih ona na kraju oralno zadovoljavala u šipražju.

Četrdesetdevetogodišnji N. P. osumnjičen je za nedozvoljene polne radnje nad osmogodišnjom devojčicom. Kako je sama devojčica ispričala, porodični prijatelj ju je seksualno zlostavljao, tako što bi joj skidao pidžamu i gaćice i dodirivao je po osetljivim delovima tela.

Protiv doktora Š. T., iz Novog Sada, podignuta je optužnica zbog pokušaja obljube dvanaestogodišnje devojčice. Lekar sudske medicine uhapšen je pod sumnjom da je primoravao devojčicu da ga dodiruje po intimnim delovima tela, i to od 2018. do početka marta ove godine, kada je uhapšen.

Više javno tužilaštvo u Novom Sadu je podiglo optužnicu protiv M. J. (82) zbog sumnje da je obljubio osmogodišnjeg dečaka iz Novog Sada. Osamdesetdvogodišnjak je uhapšen pod sumnjom da je u popodnevnim satima, u blizini plaže Šodroš, mališana odveo u obližnju šumu i obljubio ga. Starac i osmogodišnjak se navodno ne poznaju, a tog dana su se slučajno sreli, pošto je mališan sam otišao od kuće i pešice se uputio prema Dunavu, da bi se tamo igrao.

Ovi slučajevi pune novinske stupce u Srbiji. Javnost je zgrožena, a roditelji su uplašeni. Pitaju se da li je zakonom predviđena adekvatna kazna za one koji na ovako gnusan način obeleže decu za ceo život.

Zakon o posebnim merama za sprečavanje vršenja krivičnih dela protiv polne slobode prema maloletnim licima (u javnosti poznat kao Marijin zakon), donet je u septembru 2015. godine, od kada se evidencija i vodi. U Registar osuđenih za krivična dela protiv polne slobode izvršena prema maloletnim licima, trenutno su upisane 352 osobe, navode, za 24sedam, u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija Ministarstva pravde, koja je nadležna za vođenje te evidencije.

Takozvani Marijin zakon se primenjuje na učinioce koji su prema maloletnim licima počinili krivična dela: silovanje, obljuba nad nemoćnim licem, obljuba sa detetom, obljuba zloupotrebom položaja, nedozvoljene polne radnje, podvođenje i omogućavanje vršenja polnog odnosa, posredovanje u vršenju prostitucije, prikazivanje, pribavljanje i posedovanje pornografskog materijala i iskorišćavanje maloletnog lica za pornografiju, navođenje maloletnog lica na prisustvovanje polnim radnjama, iskorišćavanje računarske mreže ili komunikacije drugim tehničkim sredstvima za izvršenje krivičnih dela protiv polne slobode prema maloletnom licu. Zaprećene kazne za ova dela kreću se od dve godine zatvora do doživotnog, ako je nastupila smrt maloletnika.

Ko ima uvid u registar?

Registar sadrži ime i prezime osuđenog, matični broj, njegovu adresu prebivališta, podatke o zaposlenju, podatke od značaja za fizičko prepoznavanje osuđenog (urođene znake, tetovaže) i njegove fotografije, podatke o krivičnom delu i kazni na koju je osuđen, podatke o pravnim posledicama osude, podatke o sprovođenju posebnih mera propisanih zakonom, kao i DNK profil osuđenog. Podaci iz Registra nisu javni.

– Učiniocu krivičnog dela sud ne može da ublaži kaznu niti se on može uslovno otpustiti. Krivično gonjenje i izvršenje kazne ne zastarevaju za krivična dela ovog zakona koja su izvršena prema maloletnim licima. Podaci iz evidencije se mogu dati sudu, javnom tužiocu i policiji u vezi sa krivičnim postupkom koji se vodi protiv učinioca o kome se vodi posebna evidencija. Državni i drugi organi, kao i pravna lica ili preduzetnici koji rade sa maloletnim licima, dužni su da zatraže podatak o tome da li je lice koje treba da zasnuje radni odnos kod njih, odnosno obavlja poslove sa maloletnim osobama, upisano u posebnu evidenciju. Počinioci ovih krivičnih dela, posle izdržane kazne zatvora, dužni su da se javljaju policiji i povereniku svakog meseca, najkasnije do 15. dana u mesecu. Ukoliko to ne rade, poverenik obaveštava sud o tome – naglašavaju u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija.

Prema tom zakonu, učiniocima je zabranjeno da posećuju mesta na kojima se okupljaju maloletna lica (vrtići, škole…). Oni su u obavezi i da posećuju profesionalna savetovališta i ustanove. Takođe, ova lica su u obavezi da poverenika obaveštavaju o promeni prebivališta, boravišta ili radnog mesta. Moraju i da, u slučaju da putuju u inostranstvo, obavezno o tome obaveste poverenika i policiju i da ostave adresu na kojoj će biti u inostranstvu, kao i kontakt osobe kod koje će biti.

– Takođe, za počionice krivičnih dela iz ovog zakona obavezno nastupaju i prestanak vršenja javne funkcije, prestanak radnog odnosa, odnosno prestanak vršenja poziva ili zanimanja koje se odnosi na rad sa maloletnim licima, zabrana sticanja javnih funkcija, zabrana zasnivanja radnog odnosa, odnosno obavljanja poziva ili zanimanja koje se odnosi na rad sa maloletnim licima – dodaju u Upravi za 24sedam.

Kazne koje se izriču počiniocima krivičnih dela protiv polnih sloboda, u slučajevima kada su žrtve maloletne, a koje nisu blizu zakonskog maksimuma, izazivaju veliki odjek u javnosti i često osudu što počinioci nisu strože kažnjeni, jer su posledice ovih dela višestruke. Predsednik krivičnog odeljenja Apelacionog suda sudija Milena Rašić napominje da su i sudije koje izriču kazne svesne toga, ali da svaki predmet predstavlja slučaj za sebe, te da je svrha kažnjavanja u osnovi dvostruka.

– Sa jedne strane, preventivna, da se deluje na samog učinioca da više ne ponavlja takvo krivično delo, i, što javnost više interesuje, generalna prevencija da se kaznom utiče na druge da više ne vrše takva krivična dela. Prilikom donošenja odluke o kazni sud je u obavezi da ceni i sve olakšavajuće i otežavajuće okolnosti na strani okrivljenog i da primenom svih tih kriterijuma utvrdi koja je kazna adekvatna kako bi se postigla navedena svrha. Okolnost da je kaznena politika sudova, kada su u pitanju ova krivična dela, bliža zakonskom minimumu nego maksimumu ne ukazuje na to da sudovi kroz ovakve odluke ne izražavaju adekvatnu osudu za učinjena dela već da su u konkretnom slučaju našli da, s obzirom na ličnost učinioca, njegov raniji život, ponašanje posle izvršenog krivičnog dela, zdravstveno stanje i druge okolnosti koje se ocene kao značajne u svakom konkretnom slučaju, ukazuju i da će se kaznom zatvora koja nije u granici maksimuma postići svrha kažnjavanja. Bitno je napomenuti, na osnovu sudske prakse, da, nasuprot uvreženom mišljenju u javnosti, najveći broj ovih dela ne vrše lica koja su povratnici, što bi, možda, donekle moglo da objasni i ovakvu kaznenu politiku sudova – navodi sudija Milena Rašić.

Žrtve najčešće biraju iz najbližeg okruženja

Sagovornica 24sedam dodaje da počinioci ovih krivičnih dela najčešće poznaju maloletne oštećene i da su one uglavnom iz njihovog bliskog okruženja.

– U nemalom broju slučajeva kada sam sudila, učinilac ovakvog dela je bio očuh. Učinioci su najčešće muškog pola, neretko skloni alkoholu i drugim porocima. Žrtve su uglavnom ženskog pola, mada je bio i poneki slučaj gde je oštećeni bio maloletnik muškog pola. Žrtve uglavnom potiču iz socijalno ugroženih porodica i u nemalom broju slučajeva su zaostala u duševnom razvoju, što delu daje posebnu težinu. Osobe ženskog pola se, najčešće, ne javljaju kao učinioci ovih krivičnih dela. Majke, uglavnom, nisu obaveštene do otkrivanja krivičnog dela da im je dete žrtva, a do otkrivanja dela, najvećim delom, dolazi tako što se žrtva poveri bliskom članu porodice ili, ako je školskog uzrasta, psihologu. Primećen je mali broj slučajeva gde su majke podvodile decu i posredovale u prostituciji – dodaje sagovornica.

Sudija Milena Rašić napominje da u poslednje vreme u praksi nije primećen značajniji porast broja ovih krivičnih dela.

 

Broj izrečenih (potvrđenih ili preinačenih) presuda za krivična dela protiv polne slobode gde se kao oštećeni javljaju maloletna lica)

Apelacioni sud u Beogradu, oktobar 2016-decembar 2019. godine:

Krivično delo silovanje, član 178 – 12

Obljuba nad nemoćnim licem, član 179 – 1

Obljuba nad detetom, član 180 – 20

Obljuba zloupotrebom položaja, član 181 – 7

Nedozvoljene polne radnje, član 182 – 3

Posredovanje u vršenju prostitucije, član 184 – 3

Prikazivanje, pribavljanje i posredovanje pornografskog materijala i iskorišćavanje maloletnog lica za pornografiju, član 185 – 15

Navođenje deteta na prisustvovanje polnim radnjama, član 185a – 3

Iskorišćavanje računarske mreže ili komunikacije drugim tehničkim sredstvima za izvršenje krivičnih dela protiv polne slobode prema maloletnom licu, član 185b – 2

Apelacioni sud u Novom Sadu, 2019-2020. godine (zaključno sa julom mesecom):

Krivično delo silovanje, član 178 stav 3 – 10

Krivično delo silovanje, član 178 stav 4 – 4

Obljuba nad nemoćnim licem, član 179 – 2

Obljuba sa detetom, član 180 – 10

Obljuba zloupotrebom položaja, član 181 – 5

Apelacioni sud u Nišu, 2016-2019. godina

Krivično delo silovanje, član 178 – 8

Obljuba nad nemoćnim licem, član 179 – 2

Obljuba nad detetom, član 180 – 17

Obljuba zloupotrebom položaja, član 181 – 2

Nedozvoljene polne radnje, član 182 – 3

Podvođenje i omogućavanje vršenja polnog odnosa, član 183 – 1

Posredovanje u vršenju prostitucije, član 184 – 3

Prikazivanje, pribavljanje i posredovanje pornografskog materijala i iskorišćavanje maloletnog lica za pornografiju, član 185 – 1

Apelacioni sud u Kragujevcu, 2016-2019. godina

Krivično delo silovanje, član 178 stav 3 – 10

Krivično delo silovanje, član 178 stav 4 – 5

Obljuba nad detetom, član 180 – 6

Obljuba zloupotrebom položaja, član 181 – 3

Podvođenje i omogućavanje vršenja polnog odnosa, član 183 – 2

Posredovanje u vršenju prostitucije, član 184 – 1

Rodoskrvnuće, član 197 – 1

Kraj drugog nastavka: U trećem nastavku saveti roditeljima, za 24sedam govori Igor Jurić

TEMA 24sedam: Profil pedofila – kako da prepoznate predatora i zaštitite dete pre nego što postane žrtva

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi