Beograd se pre 566 godina odbranio od 150.000 Turaka: Ko je bio vojskovođa Janoš o kome se i dan-danas pevaju epske pesme?

Veličanstevnom pobedom hrišćanskog oružja, srpska vojska je 1456. godine, pod komandom ugarskog vojskovođe Janoša Hunjadija, poznatijeg u epskim pesmama kao Sibinjanin Janko, pobedila turske snage i oslobodila Beograd od uzurpatora!

Turski sultan Mehmed Osvajač, koji je tek koju godinu ranije osvojio Konstantinopolj i pokorio Romejsko carstvo, morao je tog 22. jula da uzmakne pred odlučnim braniocima Beograda. 

Grad je opsedalo 150.000 Turaka sa 200 topova, a branila ga je združena hrišćanska vojska u kojoj su se uz srpske odrede, koji su se posebno istakli, borili nemački, ugarski i poljski krstaši.

Facebook/GO Zemun

O njihovom vojskovođi, Janošu Hunjadiju, govorio je i Vuk Karadžić koji je u Srpskom rječniku iz 1818. zabeležio sledeće reči: 

- Gdje se skače, on odskače, gdje se rve, on obara, gdje se kamena meće, on odmeće, gdje se trči, on utječe!

Ko je bio Sibinjanin Janko? 

Veliki vojskovođa rođen je 1407. godine, a prezime Hunjadi porodica je ponela nakon što je ugarski kralj Žigmund Luksemburški 1409. g. darovao Jankovom ocu Vojku posed i zamak Vajda-Hunjad. 

Deo mađarskih istoričara smatrao je da je ova porodica bila srpskog porekla (mađarska legenda prenosila je da je Janko zapravo vanbračni sin kralja Žigmunda, a srpska da je vanbračni sin despota Stefana Lazarevića, a time i unuk kneza Lazara Hrebeljanovića).

Svoju vojnu karijeru Sibinjanin Janko započeo je u službi despota Stefana Lazarevića, ali je uskoro stupio u službu kralja Žigmunda u kojoj se, tokom ratova sa češkim husitima, istakao kao veoma sposoban vojnik i zapovednik. Ratujući za kraljevinu Ugarsku Janko Sibinjanin je stekao velike posede (osim ostalog i posed Suboticu sa okolnim selima) i postao član Kraljevskog saveta. Godine 1438. Sibinjanin Janko dobio je titulu severinskog bana u graničnoj oblasti prema turskim teritorijama. 

Takođe, u vreme vlasti ugarskog kralja Vladislava I dobio je i titulu erdeljskog vojvode i kapetana beogradske tvrđave.

Odbrana Beograda bila je naveći vojni uspeh Janoša Hunadija ili Sibinjan Janka.

"Ugasila se jedna od svetlosti hrišćanstva"

Sibinjanin Janko preminuo je 11. avgusta 1456. godine u Zemunu od posledica epidemije kuge, koja je izbila nakon turske opsade. 

Njegovi posmrtni ostaci kasnije su preneti u katedralu Sv. Mihaila u Alba Juliji (Đulafehervaru ili Erdeljskom Beogradu). 

Vest o smrti Sibinjanin Janka papa Kalist III proprastio je rečima da se "ugasila jedna od svetlosti hrišćanstva". 

Posle smrti Janoša Hunadija – Sibinjanin Janka, njegov lik zaštitnika potlačenih i najvećeg branioca hrišćanstva pred turskim osvajanjima, snažno je bio utisnut u epski život mađarskog i srpskog naroda.

Spomenik i u Beogradu

Na Keju oslobođenja, u Zemunu, 2019. godine otkriven je spomenik ovom velikom borcu i oslobodiocu Beograda. 

Takođe, dve ulice u srpskoj prestonici nose ime Sibinjanin Janka.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi