Beogradsko čitalište svoja vrata je otvorilo pre 175 godina: "Bratska ljubav i sloga osnovala je ovo zavedenije"

Jedna od najstarijih srpskih ustanova, Beogradsko čitalište osnovano je na današnji dan pre 175 godina, kao prva čitaonica u tadašnjoj Kneževini Srbiji, koje je bilo smešteno u školskoj zgradi stacioniranoj iznad današnje Saborne crkve.

Ideja o osnovanju Čitališta, koje se prvobitno zvalo Srpsko čitalište, rodila se još krajem 1843. godine, kada je o njoj pisao urednik Novina srbskih, Miloš Popović.

Pročitajte još:

Besparica je ugasila “Vilu” – časopis koji je osnovao čovek koji se za srpstvo borio knjigom i perom

Ipak, tek krajem 1845. godine, zalaganjem Jeliseja Vukajlovića zajedno sa prijateljima, osnovan je odbor za osnivanje Čitališta. Prvog januara sledeće godine članovi odbora podneli su molbu Ministarstvu unutrašnjih poslova za osnivanje Čitališta.

Odbor donosi Pravila Srbskog čitališta u Beogradu koja su 2. januara 1846. podneta na odobrenje Popečiteljstvu, koje je 9. januara iste godine dalo odobrenje. Osnivanje društva odobreno je 17. januara, a svečano je otvoreno 24. januara iste godine.

Tom prilikom su govorili Raja Damjanović o Čitalištu i Maksim Simonović o “potrebi sloge među Srbima, bez obzira gde žive”, a događaju su prisustvovali neki od najistaknutijih ljudi iz Srbije i stranih konzula.

– Vaša ‘pak Gospodo bratska ljubav i sloga osnovala je ovo zavedenije, koje mi danas kao Srpsko-Beogradsko-Čitalište toržestveno otvaramo, zavedenije malo, mlado i nejako, kao što je obično svaka stvar u početku; al’ sloga i bratska ljubav od maleni stvari velike gradi kao što no veli latinska poslovica. (…) – govorio je Simonović.

Nedugo zatim usledile su slične čitaonice i u drugim gradovima širom tadašnje Srbije.

Novine – svake nedelje, tačno u petak, na četiri lista

Godinu dana nakon osnivanja Čitališta pokrenute su i Novine Čitališta beogradskog, čiji se prvi broj pojavio u petak 3. januara 1847. godine.

Svake nedelje, tačno u petak, na četiri lista, uz dodatak u pojedinim brojevima, izlazile su Novine Čitališta beogradskog u kojima je sarađivala elita, poput Jovana Sterije Popovića.

Donosile su vesti iz Srbije i sveta, a obuhvatale su, najčešće, teme iz prosvete i kulture. Od posebnog značaja bila je rubrika za književnost, koja je donosila vesti o novim knjigama koje su tek izašle, gde se one mogu kupiti i po kojoj ceni.

Novine Čitališta beogradskog izlazile su redovno dve godine (106 brojeva), a svaki tiraž je bio od po 1.100 primeraka. Ipak, 1894. izašla su samo dva  broja.

Ugašene su tokom ratnih godina da bi ih Biblioteka grada Beograda obnovila 1991. godine. Prethodno, 1980. obnovljeno je i Beogradsko čitalište.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi