24sedam otkriva tajnu „srpske Gernike“ - najveće slike na jugoistoku zemlje (FOTO)

Ljubitelji umetnosti koji budu poželeli da vide najveću sliku u Nišu poznatu i kao “srpska Gernika”, delo jednog od najvećih posleratnih slikara u bivšoj Jugoslaviji Bože Ilića, umesto u muzej, moraće da odu u zgradu Palate pravde u ovom gradu, ali tek pošto za to dobiju dozvolu i odgovarajući termin kada nema suđenja, jer se upravo u sudnici nalazi najveća slika sa ovih prostora.

Ovo veličanstveno delo Bože Ilića koje nosi naziv „Boj na Čegru“, veličine 6×3 metra, gotovo šezdeset godina sudnicu u kojoj se sudi za najteža krivična dela čini jedinstvenom u Srbiji. Prekriva gotovo čitav zid ispred kojeg sedi porota i sudije koje sude za ubistva, tragične nesreće, torture…

Poznat i kao „srpski Delakroa“, čuveni jugoslovenski slikar herojski „Boj“ Stevana Sinđelića naslikao je davne 1953. godine na inicijativu tadašnjeg predsednika Sreskog suda u Nišu, profesora Dimitrija Kulića za potrebe grada.

Kako objašnjava vrsni poznavalac dela Bože Ilića, akademski slikar iz Niša Miodrag Daja Anđelković, umetniku je bilo potrebno gotovo godinu dana da završi ovo delo.

– Najveća slika u zemlji je “Bitka kod Sente” Ferenca Ajzenhuta, a Ilićeva slika je najveća u Nišu. Rukovodstvo sreza je redovno tada dolazilo da vidi kako napreduje slikanje. Obično bi upitali Ilića: “Božo, biju li se?”, a on bi im odgovorio: “Biju se, ali to je tek početak, na kraju će biti na stotine mrtvih” – priča kroz šalu Anđelković.

On pojašnjava da na slici nema stotinu mrtvih, ali ima mnogo sablji i odsečenih glava, zbog čega veruje da je u kompozicionom smislu nastala po uzoru na Pikasovu „Gerniku“.

– Što se tehnike tiče, realizovana je u jedinoj mogućoj tehnici za taj format, emulzionom temperom sa uljem, a to je vrsta tempere koju je, između ostalih, koristio i Rubens. Oružje ovde nosi čitav unutrašnji ritam, ritmička razigranost počinje od igre koplja kao kod Paula Učela, a završava se ritmom koji se sreće kod Ežena Delakroa – pojašnjava Anđelković.

Kaže da je u prvi mah bilo predviđeno da ovo velelepno delo bude u Banovini, u sreskom načelstvu, ali je procenjeno da se neverovatno dobro uklapa baš u ovoj sali, sada Višeg suda u Nišu.

– To je velika slika koja zaslužuje baš takav tretman i toliko dobrog svetla. Inače, tada se u zgradi nalazio Niški srez – ističe Anđelković i podseća da je u vreme kada je slika nastala bilo zapravo vreme teške izolacije naše zemlje pod Staljinovim snagama, kada je udarna partijska dužnost bila da se podigne nivo građanske kulture, pa je sa tim ciljem i nastala slika u tadašnjem srezu.

Do danas najveće platno u Nišu, ali i jedno od najvećih u čitavoj Srbiji, najpre je bilo izloženo na zidu tadašnje sale Sreskog narodnog odbora (sada velika sala Univerziteta u Nišu). Međutim, iz nepoznatih razloga uklonjena je šest godina kasnije u podrum zgrade odakle je na svetlost dana izneo upravo profesor Kulić, predloživši Sreskom narodnom odboru da delo ustupi Okružnom sudu. Slika je odmah okačena na čeoni zid sale Višeg suda gde je na licu mesta rađena restauracija. Od tada pa do danas tu stoji kao najveća kulturna vrednost u sudskoj zgradi.

Boža Ilić bio je najveći srpski slikar koji je slikao u drugoj polovini 20. veka, sa sudbinom koja je uglavnom pratila sve velike slikare, poput Rembranta, a koji su završili život potpuno zaboravljeni.

Pročitajte još

Da li je Leonardo da Vinči naslikao Bjanku Sforcu: Misteriozna priča iza portreta lepe devojke

Nastanak slike se vezuje za velikog Božinog prijatelja Dimitrija Kulića koji se starao o Boži kao o svom bratu.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi