Šta je Nagorno-Karabah, gde se nalazi i zbog čega se vode borbe oko njega?

Nakon što je u utorak Azerbejdžan pokrenuo "antiterorističku operaciju" u regiji Nagorno-Karabah, ova sporna oblast ponovo se našla u centru pažnje sveta. Operacija je, kako je navedeno, pokrenuta sa ciljem obnavljanja ustavnog poretka i isterivanja jermenskih snaga iz ovog područja, prema informacijama iz Bakua.

Jermenija i Azerbejdžan su tokom poslednje tri decenije vodili dva rata zbog Nagorno-Karabaha, regije koja se nalazi unutar teritorijalnih granica Azerbejdžana, a koju Jermenija naziva Arcah.

Nagorno-Karabah ili Gornji Karabah je planinska regija smeštena na južnom kraju planinskog lanca Karabah unutar teritorija Azerbejdžana. Iako je međunarodno priznat kao deo Azerbejdžana, većina od 120.000 stanovnika ove regije su etnički Jermeni. Imaju svoju vladu koja je blisko povezana s Jermenijom, iako je nijedna država ne priznaje kao nezavisnu državu.

Profimedia

Jermeni u Nagorno-Karabahu, koji su hrišćanske vere, pozivaju se na svoje dugo prisustvo u ovom području koje seže stotinama godina unazad, dok Azerbejdžan, čiji su stanovnici većinom muslimanske vere, tvrdi da ima duboke istorijske veze s ovom regijom koja je u prošlosti bila pod uticajem različitih imperija kao što su Perzijanci, Osmanlije i Rusi. Sukob između ova dva naroda traje više od veka.

Za vreme Sovjetskog saveza Nagorno-Karabah je bila autonomna regija unutar Azerbejdžanske Republike.

Dva rata

Prvi sukob, poznat kao Prvi rat za Nagorno-Karabah (1988-1994), izbio je kad se Sovjetski Savez raspadao.

Ovaj sukob je doveo do smrti skoro 30.000 ljudi i prisilnog raseljavanja više od milion ljudi. Većinom su Azerbejdžanci proterani iz svojih domova, a jermenske snage su na kraju preuzele kontrolu nad Nagorno-Karabahom i velikim delom sedam okolnih distrikta.

El Ministerio armenio de Defensa via AP

Drugi sukob, poznat kao Drugi rat za Nagorno-Karabah, izbio je 2020. godine nakon decenija povremenih napetosti. Azerbejdžan je pokrenuo vojnu operaciju koja je brzo probila jermensku obranu.

Tokom 44 dana sukoba Azerbejdžan je povratio sedam distrikta i trećinu samog Nagorno-Karabaha. Upotreba bespilotnih letelica koje je Azerbejdžan nabavio od Turske i Izraela smatra se ključnim faktorom u njihovoj pobedi, pri čemu je poginulo najmanje 6.500 ljudi.

Rusija, koja ima sporazum o odbrani sa Jermenijom, ali takođe održava dobre odnose s Azerbejdžanom, igrala je ključnu ulogu u pregovorima o prekidu vatre. Dogovor je uključivao raspoređivanje 1.960 ruskih mirovnjaka kako bi se osigurala ključna teritorijalna veza s Jermenijom - Lačinski koridor, koji više nije bio pod kontrolom jermenskih snaga.

Bonus video

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi