Zadužili su Srbiju i obavezali je da ih se seća: Odata počast generalu Pavlu Jurišiću Šturmu i vojvodama Petru Bojoviću i Živojinu Mišiću
Tri velikana, kojima svetska istorija odaje priznanje i svrstava ih u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata
Polaganjem venaca na njihove grobove na Novom groblju, danas je odata počast generalu Pavlu Jurišiću Šturmu i vojvodama Petru Bojoviću i Živojinu Mišiću.
Državna ceremonija polaganja venaca održana je povodom obeležavanja 100 godina od smrti generala Pavla Jurišića Šturma, 77 godina od smrti vojvode Petra Bojovića i 101. godišnjice smrti vojvode Živojina Mišića.
Tri velikana, kojima svetska istorija odaje priznanje i svrstava ih u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata. A evo i zašto Srbija ne sme da ih nikada zaboravi.
Tanjug/ Strahinja Aćimović
Pavle Jurišić Šturm
Pavle Jurišić – Šturm (1848 - 1922) srpski, a kasnije i jugoslovenski general, uvršćen je u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata i srpske ratne istorije.
Pročitajte još:
Lužički Srbin, rođen u srcu Saksonije, koji je toliko voleo našu zemlju i narod, da iako je bio pruski oficir pridružio se kao dobrovoljac srpskoj vojsci. Čovek, kom je Srbija toliko bila u srcu, da je promenio i ime i primio pravoslavnu veru
Došavši u Srbiju, promenio je ime u Pavle Jurišić i dodao svoje bivše prezime Šturm kao nadimak. Učestvovao je i komandovao u srpsko-turskim ratovima, Srpsko-bugarskom ratu, Prvom balkanskom ratu, komandovao je u Cerskoj i Kolubarskoj bici tokom Prvog svetskog rata, bio na Solunskom frontu, učestvovao u bici na Kajmakčalanu, posle koje je smenjen zbog velikih gubitaka.
Tanjug/ Strahinja Aćimović
Odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvezde, Ordenom Belog orla i savezničkim odlikovanjima među kojima se ističu Orden Italijanske krune, Orden Svetog Đorđa, Orden Belgijske krune, Orden Legije časti i Orden Svetog Mihajla i Svetog Đorđa, a najvredniji orden bio mu je Orden Paulovnia cveća na velikom krstu kojim ga je lično odlikovao Japanski car. Takođe je bio nosilac Ordena Gvozdenog krsta, Orden Svetog Leopolda i Orden Mendžidije, ordenja koje su mu dodelile buduće Centralne sile. Uvršćen je u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata i srpske ratne istorije, ali nije unapređen u čin vojvode.
Bio je imenovan za prvog ađutanta kralja Petra I. Na taj položaj ga je lično postavio kralj Petar I, jer su se poznavali iz perioda dok su bili na usavršavanju u Francuskoj u istom puku. U to vreme knez (budući kralj) Petar je koristio pseudonim Pjer Kara (franc. Pierre Cara), a Pavle kršteno ime Paul Šturm.
Za zasluge u Balkanskim ratovima, Velikim vojnim ukazom unapređen je u čin generala.
Tokom Prvog svetskog rata bio je komandant Treće armije, na zapadu Srbije, te je sprečio prodor austrougarskih trupa u Srbiju čime je generalu Stepi Stepanoviću i njegovoj Drugoj armiji omogućeno da odnese prvu pobedu u Cerskoj bici.
Wikipedia
U Kolubarskoj bici, Treća armija pod komandom Šturma držala je centralni deo fronta, a nakon trinaestodnevne okupacije jedinice Treće armije oslobodile su Beograd.
Zaslužan je za odbranu Smedereva. Sa svojim jedinicama prešao je na Krf, na oporavak srpske vojske. Po prelasku na solunsko ratište, Treća armija zaposela je front na liniji od Kajmakčalana do puta Banica - Lerin. Učestvovala je u borbama na Kajmakčalanu, što je dovelo do velikih ljudskih i materijalnih žrtava.
Po završetku rata ostao je u aktivnoj službi još tri godine. Penzionisan je 8. novembra 1921. godine u 74. godini života. Penzionisanje je teško podneo, nakon 56 godina vojničke službe i učešća u sedam ratova.
Preminuo u Beogradu 13. januara 1922. godine, od posledica zapaljenja pluća. Živeo je u ulici Prote Mateje 9, u Beogradu. Sahranjen je sa svim počastima na Novom groblju.
Petar Bojović
Petar Bojović (1858 - 1945) bio je srpski i jugoslovenski vojvoda (feldmaršal).
Učesnik je srpsko-turskih ratova, srpsko-bugarskog rata, Balkanskih ratova, gde se istakao tokom Kumanovske i Bitoljske bitke, posle kojih je dobio čin generala. U Drugom balkanskom ratu bio je načelnik Štaba Prve armije koja je odnela pobedu u bici na Bregalnici.
Tanjug/ Strahinja Aćimović
U Prvom svetskom ratu je bio komandant Prve armije. Učestvovao je u završnim operacijama Cerske bitke. Nakon ranjavanja biva smenjen sa mesta komandanta, ali je zbog Trojne ofanzive, opet reaktiviran. Zbog ratnih zasluga 13. septembra 1918. dobio je čin vojvode (feldmaršala).
Posle rata postao je komandant Prve armijske oblasti i na toj funkciji je ostao do decembra 1920. godine. Imenovan je za načelnika Glavnog generalštaba vojske Kraljevine SHS u januaru 1921. godine, ali je ubrzo penzionisan. Vraćen je u službu 1941. i postavljen za Vrhovnog inspektora celokupne vojne sile Jugoslavije. Tokom Aprilskog rata imenovan je po ustavu, jer je kralj Petar II bio maloletan, za pomoćnika vrhovnog komandanta kraljevske jugoslovenske vojske. Posle kapitulacije vojske sam je sebi odredio kućni pritvor u kome je bio sve do kraja rata. Preminuo je u dubokoj starosti.
Zajedno sa bratom stupio je u Artiljerijsku školu 1875. godine gde je upoznao Stepu Stepanovića i Živojina Mišića. To je bio prvi susret budućih istaknutih vojskovođa. Zbog odlaska na front, prekinuo je školovanje.
Odlikovan je Ordenom Jugoslovenske krune prvog reda, Ordenom Karađorđeve zvezde prvog reda i francuskim Ordenom Legije časti. Nosilac je mnogobrojnih najviših srpskih i savezničkih odlikovanja. Uvršćen je u red najvećih vojskovođa Prvog svetskog rata i srpske ratne istorije.
Wikipedia
Za zasluge stečene u borbi pred neprijateljem odlikovan je Spomenicom za srpsko-bugarski rat i Zlatnom medaljom za hrabrost.
Rešio je jednu od najznačajnijih bitaka u srpskoj istoriji. U Prvom balkanskom ratu za načelnika Štaba Prve armije postavljen je 17. oktobra 1912. godine pukovnik Bojović. Iako je formacijski bio načelnik Štaba armije čiji je komandant bio prestolonaslednik Aleksandar, na Bojoviću je bila najveća odgovornost jer je po ukazu on u stvari komandovao armijom.
Turska vojska je imala tačne podatke o grupisanju Prve Srpske armije, te su u noći između 22. i 23. oktobra, pravilno postavili svoje armije u položaj za predstojeću bitku. Bojović je, međutim, ovaj manevar osujetio pravovremenim reagovanjem i pomeranjem pojedinih jedinica. Turske armije su se povlačile u rasulu i u tom povlačenju posle Bitoljske bitke oslobođeni su svi južni krajevi Makedonije. Nakon pobede srpske vojske u Kumanovskoj bici, Prva armija je trijumfalno umarširala u Skoplje. Nakon ove bitke, bio je unapređen Velikim vojnim ukazom u čin generala.
Za osvedočenu hrabrost na bojnom polju u ratu protiv Austro-Ugarske 1914-1915. godine odlikovan je Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima III reda.
Na poziciji načelnika štaba Vrhovne komande imenovan je umesto bolesnog vojvode Radomira Putnika, kog su njegovi vojnici nosili do Skadra. Po obavljenim poslovima na Krfu, Bojović je krajem maja 1916. sa delom svoga štaba stigao u Solun.
U operacijama na Kajmakčalanu u jesen iste godine, Bojović je rukovodio ofanzivom srpske vojske koja je uz savezničku pomoć porazila bugarske jedinice kod Gorničeva i zauzela Kajmakčalan i Bitolj.
Wikipedia
Na novu godinu 1917. vrhovni komandant, regent Aleksandar Karađorđević, poslao mu je Orden belog orla sa mačevima I reda uz svojeručno pismo kojim mu odaje priznanje što je naša armija preuređena proslavila širom celog sveta ime, hrabrost i požrtvovanje srpskog naroda i njegovih sinova.
Posle smrti vojvode Živojina Mišića, imenovan je za načelnika Glavnog generalštaba vojske Kraljevine SHS, 10. marta 1921. godine. Na tom položaju zadržao se kratko, jer je 8. decembra iste godine smenjen i stavljen na raspolaganje Ministarstvu vojnom.
U penziju je otišao u 63. godini, 1921. godine. Od 1928. godine živeo je skromno i povučeno na Vračaru u kući koju je kupio novcem dobijenim od nagrade za ratne zasluge. Često je šetao ili jahao na konju od Vračara kroz Nemanjinu i Miloša Velikog, do Topčidera i Košutnjaka.
Preminuo je 19. januara 1945. godine, u svojoj kući u Beogradu. Sahranjen je bez vojnih počasti uz crkveni obred u porodičnu grobnicu. Kao uzrok smrti navedeno je „obostrano zapaljenje pluća”.
O vojvodi Petru Bojoviću se iz ideološko-političkih razloga dugo ćutalo. Nije se znalo čak ni gde je sahranjen. Na njegovom spomeniku bili su uklesani samo ime, prezime i vojni čin. Poslednjih godina je počela određena rehabilitacija njegovog dela i ličnosti, zasluga i časti.
Živojin Mišić
Živojin Mišić (1855 - 1921) srpski i jugoslovenski vojvoda (feldmaršal), omiljen kod naroda, najznamenitiji je vojskovođa Prvog svetskog rata i srpske ratne istorije.
Njegova rečenica: „Život je večita borba. Ko sme, taj može. Ko ne zna za strah, taj ide napred!", citira se i dan-danas.
Ostao je upamćen kao komandant srpske vojske koji je u Prvom svetskom ratu izvojevao pobedu u bici na Kolubari. Njegov manevar se i danas izučava na vojnim školama, a bio je i deo oslobodilačke Solunske operacije 1918.
Tanjug/ Strahinja Aćimović
Bio je učesnik srpsko-turskih ratova, gde je stekao prva ratna iskustva. Ipak, završio je i vojne škole, te je i predavao na Vojnoj akademiji. Učestvovao je i u Srpsko-bugarskom ratu. Zbog političkih previranja tri puta je bio udaljen iz službe i tri puta vraćan.
Nakon Majskog prevrata bio je primoran da se penzioniše u činu generalštabnog pukovnika, pošto je smatran previše bliskim svrgnutoj dinastiji Obrenovića, ali je reaktiviran 1909. godine, tokom aneksione krize na lični zahtev načelnika Vrhovne komande generala Radomira Putnika, koji ga je učinio svojim pomoćnikom.
I u Balkanskim ratovima Mišić je bio pomoćnik generala Putnika, i njegova desna ruka. Posle Kumanovske bitke, 1912. godine, koja se smatra prvom velikom vojničkom pobedom srpske vojske u oslabađanju Balkana od osmanlijske vlasti, unapređen je u čin generala. Ipak, po završetku Drugog balkanskog rata je drugi put penzionisan.
Pred samo izbijanje Prvog svetskog rata, opet je bio reaktiviran i postavljen za pomoćnika načelnika štaba Vrhovne komande. Tokom Kolubarske bitke u Prvom svetskom ratu, generalu Mišiću je predata komanda nad Prvom armijom, koja je tada bila u vrlo teškoj situaciji. Najviše zahvaljujući njegovim ličnim naporima i znanju, Prva armija se od jedinice u rasulu pretvorila u formaciju sposobnu za borbu. Mišić je insistirao na dubljem povlačenju, skraćenju fronta cele srpske vojske, kojim bi se ostalim armijama dalo vremena za odmor, popunu zaliha i snabdevanje.
Tada je naredio opšti napad na neprijatelja 2. decembra 1914. godine, uz rečenicu: "S punom voljom i verom u Boga, napred junaci!“
Wikipedia
To njegovo kockanje se isplatilo pošto je austrougarska vojska previše raširila svoje linije, pa je teško poražena u srpskom kontranapadu. Za zasluge i izvojevanu pobedu, Mišić je 4. decembra 1914. godine unapređen u čin vojvode (feldmaršala).
Godinu dana kasnije predao je komandu armije, ali je sredinom 1916. godine ponovo postavljen za komandanta Prve armije koja je zaustavila i naterala na povlačenje bugarsku vojsku i u bici kod Goničeva oslobodila Bitolj. Pred kraj rata u junu 1918. godine zamenio je formacijsko mesto sa generalom Bojovićem i postavljen je za načelnika štaba Vrhovne komande. Komandovao je srpskom vojskom prilikom proboja Solunskog fronta u septembru iste godine, i za dva i po meseca je oslobođena Kraljevina Srbija. Engleski kralj Džordž V nagradio ga je titulom engleskog viteza bakalaureja.
Bio je, iako u tom trenutku već bolestan i prvi načelnik Glavnog generalštaba vojske i mornarice Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Ipak, ubrzo je bolest uznapredovala i upućen je na lečenje u Pariz. Odlučio je da se vrati u Beograd, te je tu i preminuo 20. januara 1921. godine u 5.30 časova pre podne.
Wikipedia
Smrt slavnog vojskovođe duboko je potresla sve.
Organizovana je državna sahrana, građani su mu u nepreglednim kolonama odavali počast prolazeći pored kovčega. Sahranjen je uz velike građanske i vojne počasti 22. januara, a opelo je služio patrijarh srpski Dimitrije sa episkopom Irinejom i mnogobrojnim sveštenstvom.
Bonus video:
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari