Volt Dizni: Kako su Miki Maus i družina uticali na tok Drugog svetskog rata

Čovek koji je podario život najpoznatijim dečjim junacima, karikaturista i vizionar Volt Dizni, rođen je u Čikagu 5. decembra 1901. godine.

Valter Elias Dizni postao je simbol kulture severne Amerike 20. veka, a kada je pre više od devet decenija dao život jednoj od svojih najprepoznatljivijih kreacija, Mikiju Mausu, verovatno nije mogao da zamisli slavu koju će njegovi likovi postići.

Kao beba, Dizni se sa porodicom preselio na farmu blizu Marseline, malog grada u državi Misuri – i to će ga, prema nekim tvrdnjama, nadahnuti godinama kasnije da osmisli glavnu ulicu Diznilenda. Zainteresovan za crtanje i slikanje, mali Volt prodao je prve crteže svojim komšijama kada je imao samo sedam godina.

Tifusna groznica prisilila je porodicu da se preseli u Kanzas Siti, gde je Voltov otac radio kao dostavljač novina, uz pomoć svoja dva sina, Roja i Volta. Sa petnaest godina Volt je počeo da radi kao dobavljač novina i prodavac bombona na železničkoj stanici, a u školi je učestvovao kao karikaturista u novinama “The Village Voice”, gde se bavio i političkim pitanjima i fokusom na Prvi svetski rat.

Istovremeno sa srednjom školom koju je upisao u Čikagu, noću je pohađao Akademiju lepih umetnosti.

Po svaku cenu je želeo da učestvuje u ratu pa je falsifikovao svoje godine da bi mogao da se prijavi kao dobrovoljac. Poslat je sa vojskom u Evropu, gde je bio vozač sanitetskih kola i nije učestvovao u borbama.

Diznijev san da postane umetnik ponovo ga je odveo u Kanzas Siti, gde je radio kao pripravnik u agenciji Pesmen-Rubin Commercial Art Studio, gde je upoznao Aba Ajverksa, američkog animatora i tehničara za specijalne efekte – koji će aktivno učestvovati u stvaranju Mikija Mausa. Njihovo prijateljstvo dovelo je do osnivanja kompanije, Iwerks-Disney Commercial Artists, ali san je trajao samo mesec dana jer je Dizni preferirao siguran posao, pa je prešao u Kansas Siti Film, ali je ubedio svoje nove šefove da zaposle i Ajverksa. Dve godine kasnije, Dizni je verovao da je stekao sva potrebna znanja za pokretanje novog projekta. Godine 1922. osnovao je kompaniju Laugh-O-Gram Films.

Ceo posao su započeli u garaži sa kamerom koju su kupili od pozajmljenih para, a vremenom su počele da stižu ponude, pa su zaposlili i nekoliko ljudi.

Bankrot glavnog klijenta prisilio je Diznija da se preseli u Holivud 1923. godine. Nije imao sreće da nađe posao pa je sa svojim bratom Rojem osnovao Disney Brothers Studio.

Godine 1925. Dizni se oženio s Lilian Bounds, zaposlenom u studiju, sa kojom je imao dve ćerke, a kompanija je nakon selidbe preimenovana u Walt Disney Studio; ali pretrpela je neuspeh kada je njen glavni klijent preuzeo prava za lik “zec Osvald”.

Kako je nastao Miki Maus

Tokom jednog putovanja u Njujork, Dizni je zamislio svoju najpoznatiju kreaciju, koju je izvorno nazvao Mortimer, ali na predlog supruge kasnije ga je nazvao Miki. Autorstvo nad Mikijem Mausom odavno je predmet rasprave i postoje neki istraživači koji sugerišu da je tvorac najpoznatijeg miša bio Ab Ajverks.

Miki Maus je premijerno “nastupio” 15. maja 1928. godine u kratkom nemom animiranom filmu Plane Crazy, ali film nije probudio veliko interesovanje. Zahvaljujući pomoći biznismena Pata Pauersa, Dizni je snimio zvučni film koji je nazvao “Parobrod Vili”. Film je postigao veliki uspeh, a od tada svi Diznijevi filmovi su zvučni; i sam je davao glas svojim junacima – Mikiju Mausu sve do 1947. godine.

Ubrzo su se u serijalu kratkih muzičkih animiranih filmova pojavljuju i čuveni likovi Paja Patak, Šilja, Pluton…

“Snežana i sedam patuljaka” je Diznijev prvi dugometražni animirani film, snimljen 1937. godine, a nakon toga, sa promenljivim finansijskim uspesima sledili su “Pinokio”, “Fantazija”, “Dambo“, “Bambi” itd.

Do “Snežane i sedam patuljaka” su u Diznijevoj produkciji realizovani samo kratki animirani filmovi i serije. To je istovremno i prvi dugometražni animirani film u istoriji filmske produkcije u Americi proizveden u punom koloru, kao i deseti najkomercijalniji film 20. veka.

Godine 1989. film je postavljen u Nacionalni filmski registar SAD i ocenjen je kao delo od kulturnog istorijskog i estetskog značaja.

Krajem četrdesetih godina prošlog veka američki milijarder i investitor Hauard Hjuz predložio je Dizniju beskamatni zajam od milion dolara u zamenu za pomoć u filmskom sektoru. Tim novcem Dizni je pokrenuo osamnaest novih projekata, među kojima su “Pepeljuga”, “Alisa u zemlji čuda”, “Petar Pan”…

Drugi svetski rat

U Drugom svetskom ratu Američki Kongres je odobrio Diznijevom preduzeću kredit od 250 miliona dolara za izradu propagandnih plakata, oznake jedinica, crtane filmove sa patriotski porukama i podršku američkim ili savezničkim vojnicima u ratu. Još pre nego što su SAD ušle u rat, za obuku mehaničara u fabrici vojnih aviona napravljen je film “Četiri metode zakivanja”, koji se i danas uzima kao model obrazovnog animiranog filma.

Proizvodi sa likom Volta Diznija i njegovih junaka mogli su se naći na obe strane fronta, pa je tako Mikijev lik stajao i na nekoliko nemačkih podmornica, koje su operisale na Atlantiku.

Poznato je da su Hitler i Gebels bili veliki fanovi Diznijevih filmova koje su često gledali u privatnosti svojih odaja, dok je zvanično ova produkcija bila zabranjena za prikazivanje u bioskopima.

Pluton je takođe bio glavni junak u dva filma ove namene. U jednom „Armijska maskota”, Pluton je prikazan kao dobro hranjena i pažena maskota u vojnom logoru, a u drugom „Vojnik Pluton” maršira i bori se da sačuva top od veverica Čipa i Dejla, koji pokušavaju da ga upotrebe za razbijanje oraha. Šilja je imao glavne uloge u filmovima: „Sredstva za pobedu”, u kome se bori sa nestašicom goriva i guma u Americi usled rata, te pokušava da nađe alternativni način prevoza, a u drugom u „Kako se postaje mornar” prikazana je istorija američke ratne mornarice.

Legenda o Dizniju kao tajnom agentu

Postoje različita pisanja o tome kako je direktor FBI, Edgar Huver, pokušavao da “regrutuje” Diznija kako bi postao agent i izveštavao o subverzivnim elementima u svetu celuloida. Kako mnogi tvrde, mada nikad nije potvrđeno, na kraju, 1940. godine, Dizni je izgleda pristao na ovu “saradnju”.

Karikaturista je takođe bio povezan i sa Društvom nezavisnih producenata filmova i Udruženjem nezavisnih producenata i filmskih stvaralaca koji su se protivili apsolutnoj dominaciji velikih holivudskih studija, u kojima su glumili i Orson Vels i Čarli Čaplin.

Nastanak Diznilenda

Od 1940-ih, Dizni je planirao izgradnju zabavnog parka kako bi zaposleni i njihove porodice mogli tu da provode slobodno vreme. Vremenom, ovaj skroman projekat prerastao je u ono što danas znamo kao “Diznilend”.

Rekorder po broju Oskara

Legenda o kriogenizaciji Volta Diznija širila se godinama i još uvek veliki broj ljudi ovu dezinformaciju shvata ozbiljno i u nju veruje.

Pročitajte još: Roberto Beninji: Pinokio koji zna zašto je život lep

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi