Gregori Pek: Zagonetni džentlmen koga je proganjala jeziva tragedija
Američki filmski institut ga je proglasio dvanaestom najvećom muškom filmskom zvezdom svih vremena
Gregori Pek je bio jedan od najpoznatijih glumaca zlatnog doba Holivuda, rođen 5. aprila 1916. godine u La Hoji, nedaleko od San Dijega u Kaliforniji, kao Eldred Gregori Pek. Uprkos tome što su bili striktni katolici, Pekovi roditelji su se razveli kad mu je bilo pet godina, a njega je odgajila baka. Kada je napunio deset godina poslat je u rimokatoličku vojnu školu u Los Anđelesu, a nakon toga u srednju školu u San Dijegu.
Kad je maturirao, upisao se na univerzitet San Dijega kako bi popravio ocene ne bi li upisao koledž Berkli, što mu je bila velika želja. Ubrzo se zaposlio kao vozač kamiona u firmi koja se bavila proizvodnjom ulja. Godine 1936 upisao se na Berkli, a kako je bio visok i snažan, odlučio je da vesla za univerzitetsku ekipu. Tada ga je primetio učitelj glume i pomislio kako bi bio savršen za njegovu predstavu. Gregori je počeo da se zanima za glumu i na završnoj godini se pojavio u pet predstava.
Iako mu je školarina bila samo 26 dolara godišnje, Pek se i dalje borio kako bi je platio, pa je radio i kao kuhinjski pomoćnik u zamenu za obroke. Kasnije je govorio da je Berkli bio posebno iskustvo za njega i tri najbolje godine njegovog života. „Probudilo me je i od mene napravilo čoveka”, isticao je glumac.
Nakon što je diplomirao engleski jezik izbacio je ime Eldred i pošao u Njujork kako bi studirao u glumačkoj školi Neighborhood Playhouse. Često je ostajao bez novca i spavao u Central parku. Debitovao je na Brodveju u komadu Emlina Vilijamsa „Jutarnja zvezda“ 1942. godine. Izbegao je vojnu službu u Drugom svetskom ratu zbog povrede leđa koju je zadobio dok je trenirao ples sa Martom Grejam. Studio 20th Century Fox tvrdio je kako se povredio dok je veslao na univerzitetu, ali Pek je rekao: „U Holivudu su valjda mislili kako ples nije bio dovoljno mačo, godinama sam pokušavao da ispravim tu priču.“
Njegov prvi film, „Dani slave“, u kome je igrao Rusa, objavljen je 1944. godine. Iako su mnogi kritičari opisali Pekovu glumu kao “drvenu”, pet puta je bio nominovan za Oskara, od čega su četiri nominacije došle u prvih pet godina njegove filmske karijere za filmove „Ključevi kraljevstva“ (1944), „Proleće života“ (1946), „Džentlmenski sporazum“ (1947) i „Poletanje usred dana“ (1949).
Svaki od ovih filmova je predstavio jednu od Pekovih osobina. „Ključevi kraljevstva“ naglasili su njegovo dostojanstveno držanje, „Proleće života“ njegovu dobroćudnu srdačnost i naklonost prema likovima svog sina i supruge, „Dvoboj na suncu“ (1946), pokazao ga je prvi put kao negativca, okrutnog i pohotnog revolveraša, a „Džentlmenski sporazum“ je u prvi plan stavio njegovu „društvenu svest” u filmu koji je prikazao duboko ukorenjeni, ali potajni antisemitizam u korporativnoj Americi sredinom prošlog veka. „Poletanje usred dana“ je bio prvi od mnogih uspešnih ratnih filmova u kojima je Gregori igrao hrabrog, sposobnog, ali humanog borca.
Pročitajte još
Među njegovim popularnim filmovima bili su i „Mobi Dik“ (1956), „Na plaži“ (1959), koji je prikazao strahote nuklearnog rata, „Topovi sa Navaronea“ (1961) i legendarni „Praznik u Rimu“ (1953), sa Odri Hepbern u njenom filmskom debiju za koji je dobila Oskara. Pek i Hepbern ostali su dobri prijatelji do njene smrti. On ju je upoznao sa njenim prvim mužem, Melom Fererom.
Glumac je osvojio Oskara za svoju petu nominaciju, igrajući Atikusa Finča, advokata iz vremena Velike depresije i samohranog oca u filmskoj adaptaciji romana Harper Li, „Ubiti pticu rugalicu“. Lik Finča je proglašen za filmskog heroja broj jedan u istraživanju Američkog filmskog instituta. Pek je bio maestralan a film je postao momentalni klasik, kinematografsko štivo koje je bilo uzor budućim pokolenjima filmskih stvaralaca.
Godine 1949. u svom rodnom mestu osnovao je pozorište La Jolla Playhouse, zajedno sa svojim prijateljima Hoseom Fererom i Doroti Mekgvajer. Ovo pozorište radi i danas u sklopu kalifornijskog univerziteta u San Dijegu.
Iako dobro poznat, Pek nije bio imun na kritike. I najveći obožavatelji su priznali ukočenost u nekim ulogama. Ipak, ovi kvaliteti bili su nepohodni da stekne status ikone, a verovatno je i on to znao. Njegovi kasniji pokušaji da igra negativce nisu dobro prošli kod kritike. Kako je bio fizički snažan, bio je poznat po tome da sam igra svoje scene borbe, retko koristeći dublere. Robert Mičam, njegov filmski partner u „Rtu straha“, često je govorio da ga je Pek slučajno udario tokom završne scene borbe u filmu. Rekao je kako je danima osećao posledice i dodao: „Ne žalim nikoga toliko glupog da započne tuču s njim.”
Godine 1947. dok su mnoge osobe iz Holivuda završavale na crnim listama zbog sličnih aktivnosti, napisao je pismo Odboru za neameričke aktivnosti u kojem je izrazio neodobravanje istraga navodnih komunista u filmskoj industriji. Predsednik Ričard Nikson stavio je Peka na svoju listu neprijatelja zbog njegovog liberalnog aktivizma. Glumac je uvek bio ponosan zbog te činjenice, ali je zbog Niksonovog popisa izgubio ugovor za pet filmova. Kao dugogodišnji simpatizer Demokratske stranke, Pek je 1970. godine predložen kao mogući demokratski kandidat za guvernera Kalifornije, dok je sa druge strane bio Ronald Regan. Pek je ohrabrio jednog od svojih sinova, Kerija, da se kandiduje za političku funkciju. Keri je dva puta poražen na biranju za Kongres, 1978. i 1980. godine, od strane republikanskog kandidata Roberta K. Domana, oba puta sa malom razlikom.
Bio je protivnik Vijetnamskog rata, dok je podržavao svog sina, Stivena, koji se borio tamo. Godine 1972. Pek je bio producent filmske verzije pozorišnog komada Danijela Berigana „The Trial of the Catonsville Nine“ o progonu grupe vijetnamskih protestanata zbog građanske neposlušnosti. Iako na početku nije hteo da igra kontroverznog generala Daglasa Makartura na filmu, 1977. godine, ipak je to učinio, nakon čega se divio generalu.
Pročitajte još
Oktobra 1943. godine venčao se sa Gretom Kukonen sa kojom je dobio tri sina (Džonatana, Stivena i Kerija). Razveli su se 30. decembra 1955. godine, ali su ostali u dobrim odnosima. Njihov sin Džonatan, televizijski novinar, počinio je samoubistvo 1975. godine. Gregori se od tog gubitka nije nikada oporavio, a u Holivudu su kružile glasine da je doživeo nervni slom i naredne dve godine proveo u mentalnoj ustanovi.
Godine 1955. se venčao sa svojom drugom suprugom, Veronik Pasani, pariskom novinarkom koja ga je intervjuisala 1953. godine pre nego što je otišao u Italiju da snima „Praznik u Rimu“. Pozvao ju je na ručak šest meseci kasnije i postali su nerazdvojni. Dobili su sina Entonija i ćerku Sesiliju.
Pek se penzionisao 1991. godine. Kao i Keri Grant pre njega, proveo je nekoliko zadnjih godina na putovanju oko sveta na kojima je izvodio odlomke iz svojih filmova, podsećao se na uspomene i odgovarao na pitanja publike. Vratio se kako bi nastupio u rimejku jednog od svojih najpoznatijih filmova, „Mobi Dik“ (1998), tumačeći Oca Maplea (kojeg je 1956. godine glumio Orson Vels), sa Patrikom Stjuartom u ulozi Kapetana Ahaba, kojeg je 1956. godine glumio Gregori.
Početkom 2003. godine ponuđena mu je uloga dede Džoa u filmu „Čarli i fabrika čokolade“. Rekao je kako je to ozbiljno razmatrao, ali je umro pre nego što je prihvatio ulogu. Preminuo je na današnji dan, 12. juna 2003. godine, u snu od infarkta i upale pluća u Los Anđelesu. Imao je 87 godina. Sahranjen je u mauzoleju katedrale u Los Anđelesu.
Uporediti Peka sa današnjim glumcima je skoro nemoguće, a i nepravedno s obzirom na to da se razlikovao od ostalih čak i u svoje vreme. Uvek u precizno skrojenom odelu, sveže obrijan, uredne kose, predstavljao je figuru koju su žene obožavale, a muškarci težili da postanu. Nijednom se nije pojavio nag na ekranu. U njegovom najpoznatijem, ali i najromantičnijem filmu „Praznik u Rimu“ čitava veza sa Odri Hepbern se zasniva na toplini sa samo jednim poljupcem.
Pročitajte još
Godine 1999. Američki filmski institut je proglasio Gregorija Peka dvanaestom najvećom muškom filmskom zvezdom svih vremena.
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari