OTKRIVAMO Cerak ostaje zaštićen: Pao dogovor sa građanima, gradiće se samo prema originalnom planu

Stambeno naselje Cerak vinogradi, u kojem živi oko 15.000 ljudi, predstavlja jedinstvenu zelenu oazu koja se prostire na površini od oko 90 hektara. 

Naselje je 2019. proglašeno za kulturno dobro Srbije, kao jedino zaštićeno naselje savremene arhitekture u ovom delu Evrope, a prethodno je odabrano za izlaganje u Muzeju moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku i po izboru kustosa izabrano za stalnu kolekciju Muzeja.

Cerak se ponovo u žiži javnosti našao kada su građani, autorka i glavni odgovorni projektant ovog dela prestonice, arhitekta Milenija Marušić, počeli da strahuju da će novim Planom generalne regulacije (PGR) Beograda biti narušen integritet ovog naselja. 

24sedam/Katarina Mihajlović

Ipak, dobru vest otkrio je za 24sedam glavni gradski urbanista Marko Stojčić, rekavši da Planom generalne regulacije, koji je u završnoj fazi izrade, nije bilo planirano niti se u budućnosti planira bilo kakva dodatna izgradnja u naselju Cerak.

- Grad Beograd je dao predlog da se uradi Plan detaljne regulacije (PDR) kojim bi se sveobuhvatno integrisali svi sadržaji koji su po originalnom planu bili predviđeni još pre 40 godina. Međutim, uz dogovor sa autorima ovog kompleksa, kao i sa građanima koji stanuju na Ceraku, napravljen je dogovor da se ne radi PDR, već da se naselje dalje sprovodi prema originalnim urbanističkim projektima - istakao je Stojčić za 24sedam. 

24sedam/Goran Sivački

On je rekao da je komisija za planove glasala da naselje Cerak Vinogradi neće imati nikakve dodatne sadržaje osim onih koji su planirani originalnim planom.

- U te sadržaje spadaju javna garaža, dodatno uređenje slobodnih površina i sve ono što je autorski tim bračni par Marušić i planirao. Tako da nema nikakve dodatne izgradnje niti sadržaja koji nisu planirani originalnim urbanističkim projektom. Postojala je samo ideja da se planski zaštiti čitavo područje od eventualnih pokušaja u budućnosti da se slobodne površine urbanizuju - zaključio je glavni gradski urbanista.

Borba protiv narušavanja ambijentalne celine Ceraka 

24sedam/Goran Sivački

Kako je arhitekta Milenija Marušić objasnila za 24sedam, oni su tražili da se naselje završi do kraja i da se u njemu gradi isključivo po već postojećoj urbanističko-tehničkoj dokumentaciji.

Arhitekta kaže da su tri urbanistička projekta urađena 1978., 1982. i 1995, kao i da je većina naselja izgrađena na osnovu tih detaljno urađenih projekata. Ali, ističe ona, ne samo pre 40 godina, već se prema njima radi i danas. Naprimer, vrtić "Plava ptica" građen 2011. godine.

- To je važeća bazna dokumentacija na osnovu koje je naselje vrednovano po nacionalnim i internacionalnim kriterijumima. Od gradskih vlasti tražimo da se radi isključivo po autentičnoj dokumentaciji i da se ne pravi novi urbanistički plan - navodi naša sagovornica. 

24sedam/Goran Sivački

Marušićeva podseća da bi na Ceraku trebalo da se urade analiza i tehnički projekat obnove naselja, koji bi podrazumevali njegovu rekonstrukciju i renoviranje, jer nije održavano 40 godina. Kao i da se formira poseban način upravljanja naseljem. 

- To je način da se naselje čuva, unapređuje i nadalje vrednuje - dodala je ona.

- Bojimo se da se ne ponovi situacija koja se događala poslednjih šest godina, kada je obrađivač u naselju na mestu gde bi trebalo da budu izgrađeni višenamenski centar za kulturu, usluge i trgovinu, sportska hala i bazeni planirao da sagradi poslovno-stambene sadržaje od 100.000 kvadrata. A što predstavlja više od jedne trećine izgrađenog i projektovanog u naselju - navodi arhitekta.

Marušićeva zaključuje da se ona i stanari bore ne samo protiv narušavanja ambijentalne celine Ceraka na osnovu koje je on kao naselje vrednovan, već za kvalitetniji i bolji život u njemu. 

Šta kaže projekat? 

Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda

Planom detaljne regulacije komercijalne zone između ulica Jablaničke, Vinogradskog venca i kompleksa dečje ustanove planirane su površine za saobraćajnice, za objekte i komplekse javnih službi, zelene površine, površine za sportske objekte, površine za stanovanje, za projekte stanogradnje koje pokreće Grad Beograd i/ili Republika Srbija.

Sa aspekta zaštite kulturnih dobara i u skladu sa Zakonom o kulturnim dobrima, predmetni prostor se nalazi u okviru prostorne kulturno-istorijske celine Cerak vinogradi (Cerak 1 i Cerak 2), koja je utvrđena za kulturno dobro.

Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda

U granici plana predviđeno je zadržavanje postojećih autobuskih linija koje saobraćaju Jablaničkom ulicom i ulicom Vinogradski venac, kao i zadržavanje pozicija postojećih stajališta. Planira se ukupno 175 parking-mesta u regulaciji javnih saobraćajnih površina, a od ukupnog broja parking-mesta minimalno pet posto biće obezbeđeno za osobe sa posebnim potrebama.

Prvo stambeno naselje pod zaštitom

 

Odlukom Vlade Srbije od 25. januara 2019.  godine, naselje Cerak vinogradi (Cerak I i Cerak II) postalo je prvo kompletno savremeno stambeno naselje stavljeno pod ingerencije Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda.

Naselje oivičeno ulicama Kneza Višeslava, Pilota Mihaila Petrovića, Jablaničkom, Kosmajskom i Ibarskom magistralom - Cerak vinogradi, odnosno Cerak I i Cerak II, prostire se na površini od 76,95 hektara, u njemu živi oko 15.000 ljudi, a zbog specifične arhitekture, istorijske i kulturne važnosti i zbog autentičnog izgleda koji se nije menjao poslednje tri decenije, predstavlja svojevrsni simbol srpske prestonice.

Na izgradnji ovog naselja, udaljenog tek nešto više od desetak kilometara od centra grada, od 1979. do 1987. godine učestovalo je oko 50 inženjera, koji su se tu "preselili" da bi nadgledali nastajanje kompleksa od 67 objekata i 3.650 stanova.

Bračni par Marušić i njihov kolega Borovnica za projekat su nagrađeni i Oktobarskom nagradom Grada Beograda 1981. godine, kada su dočekani i prvi stanari. 

Od Ceraka do Njujorka 

Srpsku arhitekturu je u istoriju arhitekture celog sveta stavila činjenica da je naselje Cerak postalo deo stalne kolekcije Muzeja moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku. 

Razlog da deo ovog beogradskog naselja bude u ovom njujorškom muzeju jeste to što je sačinjeno od zgrada koje nisu ugrozile prirodu.

Bonus video

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi