Sačuvali pravoslavlje dok su Turci harali: Monasi manastira Rača su bili najtraženiji prepisivači crkvenih knjiga (FOTO)

U podnožju planine Tare i na desnoj obali reke Rače, nalazi se zadužbina Nemanjića manstir Rača, koji je izgrađen još u 13 veku. To je duhovni svetionik srpske tradicije u kome je radila čuvena Račanska prepisivačka škola, jedan od najvećih čuvara srpske kulture u doba kad su Turci po Srbiji uzimali danak, palili manastire i uništavali sve što je pravoslavno.

Prepisivači su prvobitno radili u manastirskim kelijama, za razliku od carigradskih kolega imali su samo hartiju i papir i sve su obavljali sami, a njihov rad bio je nadaleko poznat i tražen, tako da se od prodaje knjiga finansirao manastir. Nedaleko od samog zdanja Rače, četrdeset minuta hoda uz istoimenu rečicu nalazi se skit Svetog Đorđa gde su monasi takođe radili.

– Svaka prepisana knjiga održavala je bogosluženje, a ono je držalo srpski narod na okupu. Račani su prvi koji prepisuju narodnim jezikom, a Gavril Stefanović Venclović prvi je koji razlikuje slova č, đ i ć skoro sto godina pre Vuka Karadžića – otkriva sveštenik Slobodan Jakovljević, koji je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu doktorirao upravo na temi Račanska prepisivačka škola.

Turski putopisac Evlija Čelebija zapisao je da se oko 300 monaha skrivenih u gustoj šumi bavilo prepisivanjem. Oni su sa srpskim narodom živeli tu oko 40 godina, radili su i stvarali. Preko dana bavili su se stočarstvom i poljoprivredom, a po noći uz svetlost luča prepisivali knjige.

Njihov rad nastavio se i nakon prve Velike seobe Srba 1690. godine, i još više se pojačao. Račanski monasi napustili su manastir i osnovali prepisivačku školu u Sent Andreji u kojoj su stasali neki od najboljih prepisivača.

– Iako pojedinci nikad nisu ni bili u manastiru Rača, niti u skitu Svetog Đorđa, oni su sebe nazivali Račanima, jer je biti deo ove prepisivačke škole u to vreme bila velika čast. Ona je predstavljala odrednicu duhovnog i kulturnog elitizma te epohe. Najpoznatiji nakon Kirijika su Kiprijan, Hristofor, Jerotej, Gavril Steafanović Venclović – kaže otac Slobodan Jakovljević.

Danas se dela Račanske prepisivačke škole nalaze svuda sem u manastiru Rača, a u manastirskoj riznici nalaze se samo pojedine kopije.

Čudotvorni izvor lekovite vode nalazi se u blizini skita Svetog Đorđa

U neposrednoj blizini skita Svetog Đorđa ušuškan u neverovatne prirodne lepote je i izvor Lađevac. Alkalno – tremalni izvor kraškog porekla među meštanima poznat je i kao “toplo vrelo”, jer temepratura vode konstantno se kreće od 15 do 18 stepeni celzijusa. Topla voda sa izvora Lađevac provereno leči od šuge i drugih kožnih bolesti.

– U davna vremena kad nije bilo apoteka, Račani su trgovcima prodavali ovu vodu koja je karavanom stizala čak do Azije – priča meštanin Rače, Blagomir Ristić.

Međutim, lekovita račanska voda, kako kažu meštani, izlečila je i brojne nerotkinje koje su ovde dolazile da bi rešile svoj problem.

– Vodu koja teče iz kamena nazivaju još i ljubavni izvor. Žene koje ne mogu da ostanu u drugom stanju, ovde dolaze da se tri puta umiju i tri puta napiju i posle im naravno treba čovek – objašnjava Blagomir delotvornost izvora i dodaje da tu nije kraj lekovitosti.

– Majke su dovodile decu koja imaju poroblema sa očima, da se ovde umiju – kaže ovaj meštanin.

Pročitajte još:

Počela jedna od najvećih kulturnih manifestacija u Srbiji: Slavi se i čuva ćirilica u mestu gde su račanski monasi pre nekoliko vekova prepisivali crkvene knjige (FOTO)

Kanjon reke Rače još uvek je nedovoljno istražen, a izvor Lađevac svakako je jedan od bisera na koje ćete naići i iako nemate zdravstvenih problema koje njegova voda eči, svakako je lepo iskustvo proći kroz ovu prirodnu oazu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam

Izvor: RINA