Srpsko selo u srednjem veku imalo više stanovnika nego London: Za slavni Borač otimale su se svetske sile (FOTO)
27.01.2022 | 12:00
Prema arheološkim istraživanjima, grad je star oko dve hiljade godina, a Srbi su ga podigli na rimskim temeljima
Copyright RINA
Srednjovekovna srpska istorija i dan-danas se čuva u selu Borač koje se nalazi u srcu Šumadije.
Iz ravne Gruže diže se veličanstveni krš na kom se nalaze ostaci starog grada u koji su se Srbi sklanjali od neprijatelja. Pojedini istoričari kažu da je tada Borač imao više stanovnika nego London, a tokom vekova u njemu su živeli carevi, kraljevi i vlastelini.
Prema arheološkim istraživanjima, grad je star oko dve hiljade godina, a Srbi su ga podigli na rimskim temeljima.
- Izgradnji ovog grada i njegovoj slavi najviše je doprineo Stefan Lazarević, koji je ovde sa Dubrovčanima potpisao sporazum o slobodnoj trgovini. Grad je bio podeljen na tri dela - gornji za vlastelu, srednji za tadašnje činovnike i vojsku i donji za stanovništvo. Legenda kaže da je bilo toliko kuća da je mačka mogla preskakati sa krova na krov od krša pa sve do donje Gruže, dokle se i prostirao - rekao je za RINU Mladen Novaković, veroučitelj i dobar poznavalac istorije sela Borač.
Oko ovog slavnog srpskog grada otimale su se tadašnje velike sile. Bio je vojno-strateško uporište, a zbog geografskog položaja, Borač je dugo važio za neosvojivu tvrđavu. Koliko je bio značajan govori i činjenica da ga je jedan mletački kartograf ucrtao i u mapu sveta.
- Sa svojom nadmorskom visinom od preko 500 metara, bio je dominatna tačka u celom ovom kraju. Prema predanju, i ime je dobio po izuzetnom borbenom duhu lokalnog stanovništva. Ne samo da je bio vojni, već i duhovni i trgovinski centar. Ovde su se proizvodili žito, vuna, trgovalo se stokom, ali i pisale crkvene knjige. U samom Borču tada su postojali dva manastira i devet crkava. U centru sela i dan-danas je očuvana ona najstarija, iz 1359. godine, koja je prepoznatljiva po svom autentičnom ikonopisu, jer su kroz sredinu oslikani Sveti ratnici, koji predstavljaju simbol ovdašnjih meštana - kaže Mladen.
Jedinstveno groblje na Balkanu
Ispred crkve, na stazi koja vodi do vrha Boračkog krša nalazi se groblje koje je po obiliku i broju spomenika jedinstveno na Balkanu. To je još jedan dokaz da je Borač nekada bio pun ljudi.
- Groblje obuhvata prostor oko pola hektara, a na njemu se uzdiže nekoliko stotina spomenika, stećci zvani „kapačari“, zbog svog jedinstvenog vrha. Kamen je nabavljan u majdanima Boračkog krša, a gradili su ih vešti lokalni majstori. Iako je vreme odnelo svoj danak, jasno se može videti da su svi ti spomenici nekada davno prvobitno bili napravljeni u jakim bojama, što je verovatno bila fascinantna slika. Na spomenicima se mogu videti i određena obeležja, ako je sahranjen drvoseča - onda sekira, ako je vojnik - onda šajkača - rekao je veroučitelj iz ovog šumadijskog sela.
Iako je dugo odolevao neprijatelju, Borač je pao pod tursku vlast 1438. godine, a iako su ga osvojili, grad nisu koristili. Danas su na tom mestu ostale samo ruševine koje govore o slavnoj prošlosti i velikim borbama koje su vođene na ovom području.
Borački krš proglašen je za spomenik prirode i pod zaštitom je države. Godišnje ga obiđe na hiljade ljudi koji su fascinirani specifičnim stenama vulkanskog porekla, ali i bogatom istorijom ovog kraja.