Tajna albuma Diane Budisavljević: Neobjavljeni podaci i fotografije iz logora

U poslednje vreme aktuelizovana je tema istorijske uloge Austrijanke Diane Budisavljević, rođene Obekser (1891–1978), supruge uglednog zagrebačkog lekara Julija Budisavljevića, koja je od sigurne smrti iz ustaških logora tokom Drugog svetskog rata izbavila najmanje 7000 srpske dece.

Objavljeno je mnogo knjiga, snimljen je film o Diani, ali knjiga “Diana Budisavljević” istoričarke Nataše Mataušić predstavlja rezultat dvadesetogodišnjeg iscrpnog istraživanja. Sadrži fotografije Diane, njene porodice, saradnika, ali i nedavno pronađene fotografije dece iz logora i fotografije preživelih danas. U knjizi su i odlomci iz Dianinog dnevnika, kao i priče onih koje je Diana spasila. Autorkin istraživački rad je inspirisao snimanje filma “Dnevnik Diane Budisavljević”.

Pored spasavanja dece od sigurne smrti, Diana je tokom Drugog svetskog rata organizovala njihov smeštaj i vodila detaljnu kartoteku kako bi roditelji nakon rata mogli da pronađu svoju decu. Po postignutim rezultatima njen otpor je imao sva obeležja herojskog dela, koje je zaslužilo svoje mesto u pozitivnom istorijskom nasleđu. Ali desilo se upravo suprotno. Čim su na scenu stupile nove komunističke vlasti, toj heroini Drugog svetskog rata u potpunosti je onemogućen rad, oduzeta joj je kartoteka, a ona је potisnuta iz istorijskog sećanja.

– Do 2002. godine i objavljivanja ’Dnevnika Diane Budisavljević’ koji predstavlja izuzetan istorijski dokument, pisan iz perspektive žene koja je slobodno mislila, slobodno delovala i pružala aktivan otpor ustaškom režimu, uspela sam uz pomoć Dianine unuke Silvije Szabo otkriti tajnu albuma koji su se godinama čuvali u depou muzeja: albuma Diane Budisavljević. To su bila moja dva polazišta za traženje mnogobrojnih pitanja koja sam sebi postavljala, a na koja moja knjiga donosi odgovore: ko je bila Diana Budisavljević, zašto su joj oduzeti kartoteka dece i albumi s fotografijama, zašto je izbrisana iz istorijskog narativa Drugog svetskog rata uprkos svim njenim zaslugama i naporima koji su doneli spas velikom broju srpske dece, ko je odgovoran za to, kakva je bila uloga nadbiskupa zagrebačkog Alojzija Stepinca.. – kazala je za Lagunu Nataša Mataušić.

Njen dugogodišnji istraživački rad, utemeljen na izvornoj arhivskoj građi, na dnevniku Diane Budisavljević i njenoj ostavštini, recentnoj literaturi i svedočenjima savremenika, izneo je na videlo mnoge dosad nepoznate činjenice, koje su ranije bile mistifikovane ili politizovane, i tako ispravio istorijsku nepravdu koja je učinjena ovoj velikoj humanitarki i heroini Drugog svetskog rata.

– Istovremeno svojom sam knjigom želela da ispravim i nepravdu koja joj je načinjena. Njena akcija ne bi postigla tako velike rezultate da nije imala veliki broj saradnika, građana Zagreba različitog socijalnog statusa. Nažalost mnogi od njih su takođe nepravedno zapostavljeni ili zaboravljeni. I njihove sam sudbine pokušala izvući iz zaborava i predstavila ih široj društvenoj javnosti kao aktivne saradnike u toj najvećoj akciji spašavanja dece, ne samo u Hrvatskoj ili Jugoslaviji već u čitavoj okupiranoj Europi – istakla je Mataušićeva.

Pročitajte još

Stvarni likovi iz filma „Dara iz Jasenovca“ i njihove sudbine nakon Drugog svetskog rata

Kapitalno delo o istinskoj heroini jednog tragičnog vremena, u tvrdom povezu i sa ekskluzivnim fotografijama, knjigu “Diana Budisavljević” možete pronaći od danas u svim knjižarama Delfi, Laguninim klubovima čitalaca, onlajn knjižari delfi.rs i na sajtu laguna.rs.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi