Za Beograd se bori srcem: Na današnji dan srpska vojska započela operaciju oslobađanja prestonice u Velikom ratu

Izvršavajući naredbu generala Živojina Mišića, srpska vojska je na današnji dan, 1914. godine, prešla u kontraofanzivu i započela prvo oslobađanje Beograda u Velikom ratu, probivši neprijateljsku odbranu austrougarske Pete armije, koju je proterala preko reke Save.

Prethodno su, u drugoj polovini novembra, neprijateljske snage duboko podrle u Srbiju, zbog čega je vojvoda Radomir Putnik, načelnik štaba Vrhovne komande srpske vojske, preuzeo odgovornost i doneo odluku o napuštanju prestonice. Krajem 11. meseca iz Beograda je počela evakuacija vojske i državnih organa.

Taj nejaki potez dao je vetar u leđa austrijskoj vojsci, koja je ubrzo zauzela srpsku prestonicu i započela vešanje “sumnjivih” Beograđana.

Novine “Straža” prenele su sliku tih zastrašujućih događaja: “Gledali smo, pa ne možemo da dođemo sebi, kako su austriski ‘kulturni’ komandanti na sred Terazija pred Balkanom napravili vešala i na njima obesili – izvršivši prvo ‘kulturno‘ delo – Mihaila Radojčića iz Rače.”

Neumorni zločini su nastavljeni – građani su hapšeni, mučeni, pljačkani, ubijani, odvođeni u logore.

Zauzimanje nebranjene prestonice nije dugo trajalo

Čim se spustila magla, tog 3. decembra u sedam ujutru, Mišićeva Prva armija krenula je u proboj sa položaja kod Gornjeg Milanovca, sa zadatkom da što pre ovlada razvođem Kolubara – Zapadna Morava, odnosno položajem Golubac – Prostruga – Suvobor – Maljen.

Tada je vojska austrougarskog generala Oskara Poćoreka u strahovitoj protivofanzivi doživela kompletan poraz na Suvoboru i Kolubari.

Veličanstvenom pobedom srpske armije nije oslobođena samo prestonica, već je završena i Kolubarska bitka, ali i rat u Srbiji.

– Ta najslavnija pobeda srpskih snaga u Prvom (Velikom) svetskom ratu ostvarena je u poslednjem trenutku, zahvaljujući besprimernom požrtvovanju, izdržljivosti i nenadmašnoj manevarskoj sposobnosti srpskih jedinica, koje su očajničkim naporima branile svoju čast, ponos, dostojanstvo, naciju, veru i pradedovska ognjišta – složili su se u oceni istoričari u godinama koje su usledile.

Balkanska vojska Austrougarske bila je potpuno razbijena

Od 12.000 oficira i 450.000 vojnika Balkanske vojske Austrougarske, koliko je učestvovalo u borbama u Srbiji 1914. godine, iz stroja je izbačeno 7.592 oficira i 266.212 vojnika, ukupno 273.804 čoveka.

Razmere rata na Balkanu 1914. vidljive su i iz činjenice da je srpska vojska imala, od svojih 250.000 ljudi pod oružjem, 163.557 izbačenih iz stroja. Među njjima, 2.110 ofiricara, 8.074 podoficira i 153.373 vojnika. Poginulih i umrlih srpskih vojnika bilo je 69.022.

Zahvaljujući nadljudskom požrtvovanju srpske vojske, pre svih Prve armije pod komandom generala Živojina Mišića, koji je zbog ove pobede unapređen u čin vojvode, propale su namere Nemačke i Austrougarske da preko Srbije uspostave dodir s Bugarskom, koja je pokazivala nameru da im se pridruži, kao i Osmansko carstvo, koje je krajem oktobra 1914. otvoreno prišlo Centralnim silama.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi