Ratovi, stradanja i razaranja: Vekovima unazad neprijatelji su rušili Beograd, a on se svaki put, poput feniksa, dizao iz pepela (FOTO)

Ono što je Adolf Hitler započeo 6. aprila, bez milosti je nastavio i 7., zatim i 11. i 12. 1941. godine, kada je srpska prestonica pretrpela snažne udare, u kojima je učestvovalo 205 bombardera, više od stotinu “štuka” i 160 lovaca. Dok se nemilosrdni napadi mogu prebrojati, tačni brojevi izgubljenih života srpskog življa nikada nisu objavljeni.

Prošli vek za srpski narod bila je epoha stradanja, a za prestonicu bio je naročito poguban, jer je Beograd više puta razoren, ali se kao feniks svaki put dizao iz pepela.

Identitet srpske prestonice, pogotovo u 20. veku je uništavan, stradali su njeni kulturni objekti, spomenici, istorijski zapisi i druge vrednosti. Zbog toga, mnogi smatraju da bi Beograd mogao da ponese neslavnu titulu – jednog od najčešće rušenih gradova u Evropi.

Surovo i bez milosti

Po svim svojim karakteristikama, kao i po stravičnim posledicama, kako je ranije rekao, za 24sedam, istoričar Dejan Ristić, višednevni napad na Beograd, u aprilu 1941. godine, predstavljao  je “ratni zločin protiv civilnog stanovništva, materijalnih dobara i kulturnog nasleđa”.

– O tome da je iznenadni oružani napad na Kraljevinu Jugoslaviju, izveden počev od 6. aprila 1941. godine, za cilj imao ne samo njen vojni poraz, već prevashodno potrebu da se surovo i bez milosti kazni država i njeni građani koji su svega nekoliko dana pre toga javno i nedvosmisleno na svojevrstan način poništili pristupanje Jugoslavije “Trojnom paktu” ukazuju brojni istorijski podaci – rekao je naš sagovornik.

U Drugom svetskom ratu Beograd je bio izložen vazdušnim napadima, ne samo nemačke avijacije aprila 1941., već i višednevnom bombardovanju savezničke avijacije 1944., što je prouzrokovalo ogromne kako ljudske tako i materijalne žrtve.

Vekovima unazad Turci i Austrijanci su sejali smrt i strah

Prema srpskoj prestonici prvi su topove okrenuli Turci, ali je tada uspešno odbranjen od osmanske opsade 1456. godine. Tada je, na ušću Save u Dunav, od 4. do 21. jula vođena krvava bitka, koju mnogi pamte po plemiću Sibinjanin Janku (Janošu Hunjadiju) iz Ugarske, koji je pritekao u pomoć protiv turskog osvajača Mehmeda Drugog, koji je na prestonicu krenuo topovima, ali i Mihalju Silađiju, vojnom zapovedniku beogradskog utvrđenja.

Dva veka kasnije, Austrijanci su napali Turke i osvojili prestonicu 1688., pod komandom vojvode Maksimilijana Bavarskog, taj rat je doveo do nemaštine, gladi, požara, razneta su oružja i čak 4.000 beogradskih kuća.

Samo par godina kasnije, Turci na šest dana opsedaju Beograd i topovima ga ruše gotovo do temelja, što sve dovodi do Velike seobe Srba.

I u 19. veku je bombardovan Beograd, i to 1806., kada su Turci usmerili topove na Karađorđa i 25.000 njegovih boraca koji su ušli u prestonicu. Ipak, zahvaljujući napadima iz četiri pravca, turska vojska je savladana, a meses dana kasnije, srpska je uspela da osvoji i tvrđavu. Oslobodioci su se u prestonici ostali do oktobra 1813. godine, kada je i završen Prvi srpski ustanak.

Kao posledica srpsko-turskih sukoba posle incidenta na Čukur-česmi, počelo je i poslednje tursko bombardovanje, 17. juna 1862.

Napad, koji je trajao ceo dan, bio je samo uvod u konačno oslobođenje i proglašenje nezavisnosti Srbije 16 godina kasnije.

Početkom 20. veka, na red su došli Austrougari, koji su granatirali Beograd modernim topovima sa reka, nakon izricanja ultimatuma Srbiji, 28. jula 1914. godine. Eksplozije su do temelja rušile zgrade, prestonica je pala u ruke neprijatelja, ali je Kolubarskom bitkom, krajem 1914.  vraćena. Tada su žene i deca, organizovano vozovima, napuštali glavni grad, kada su Dorćol i Savamala bili potpuno ispražnjeni.

Tom prilikom oštećen je veliki broj zgrada, a mete su, između ostalog, bile i Kalemegdan i tvrđava, ali i Terazije, Ulica kralja Petra, Stari dvor…

Slomivši otpor majora Dragutina Gavrilovića i drugih branilaca Beograda, austrijske i nemačke sile su zauzele prestonicu 1915., a ta okupacija je trajala naredne tri godine, do 1. novembra 1918.

Najsvežiji ožiljci

Nezakonito NATO bombardovanje ostavilo je najsvežije posledice kako na arhitekturu glavnog grada, tako i na sećanje ljudi.

Desetog dana od početka agresije, bez saglasnosti Ujedinjenih nacija, 1999. godine, u noći između 2. i 3. aprila, na udaru razornih projektila bio je centar Beograda.

 

Iako je NATO pretežno gađao vojne objekte, neki od njihovih ciljeva nalazili su se i u užem centru grada, poput zgrada Republičkog i Saveznog MUP-a, zgrade RTS-a u Abardarevoj, Generalštaba u Kneza Miloša.

Pročitajte još:

Hitler je imao nemilosrdan cilj – “rat protiv Srba bez milosti”! Pre tačno 80 godina nacisti su bombardovali Beograd

Noć kada je goreo centar Beograda: Na udaru NATO pre 22 godine bile su zgrade MUP u Kneza Miloša

Tada su se britanski premijer Toni Bler i predsednik Sjedinjenih Američkih Država Bil Klinton usaglasili da je bombardovanjem centra Beograda poslata, kako su oni rekli, snažna poruka predsedniku Slobodanu Miloševiću.

Nepuna dva meseca posle toga, 24. maja, zgrada republičkog MUP-a je ponovo gađana, a tada su se na meti našli i dalekovod kod Obrenovca i područje Batajnice.

Pratite sve vesti iz Srbije i sveta na našem Telegram kanalu.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi